رودخان، قلعه
| قلعه رودخان | |
|---|---|
| نام فارسی | قلعه رودخان |
| کشور | ایران |
| استان | گیلان |
| نام‌های دیگر | قلعۀ سگسار - قلعۀ حسامی |
| موقعیت | ۲۰کیلومتری جنوب شرقی فومن |
| کاربری | قلعه |
| مشخصات معماری | با پنج هکتار مساحت و دارای دو ارگ و شانزده قراول‌خانه و ۴۰ برج دیده‌بانی |
| زمان ساخت | احتمالاً دورۀ ساسانی |
رودخان، قلعه
(یا: قلعۀ سگسار) در ۲۰کیلومتری جنوب شرقی فومن. مرکز حکومت فرمانروایان گیلان بوده است. آن را از دورۀ ساسانی و یا تعمیرشده در دورۀ سلجوقی و از قلاع اسماعیلیه دانسته‌اند. بالای در ورودی آن کتیبه‌ای است که نشان می‌دهد در فاصلۀ سال‌های ۹۱۸ و ۹۲۰ق توسط امیر حسام‌الدین فومنی تجدید بنا شده، به این سبب قلعۀ حسامی نیز خوانده می‌شود. در دورۀ کریم‌خان زند نیز تعمیر و در آن چند توپ نصب شده بود. در قسمت علیای رودی به همین نام و در ارتفاع ۶۸۰متری شهر رشت است. از سنگ و آجر ساخته شده و پنج هکتار مساحت دارد. دو ارگ و شانزده قراول‌خانه و ۴۰ برج دیده‌بانی داشته که چهارتا از آن‌ها در دیوار ورودی قلعه باقی است. بالای برخی از برج‌ها اتاق‌هایی بوده است. ارتفاع دروازه آن ۶.۵متر است. پس از در ورودی یک هشتی بزرگ با طاق گنبدی آجری و سپس حیاط قلعه است که سه قسمت مجزا با اتاق‌های بزرگ و کوچک متعدد با سقف‌های گنبدی آجری دارد. در غرب آن چشمه‌ای که منبع اصلی آب قلعه است و بنای مدور و عظیم ارگ قلعه قرار دارد که در گذشته دو طبقه و شاه‌نشین قلعه بوده و ۵۰ پله می‌خورد. در طبقه زیرین ارگ تونلی است که فرارگاه قلعه بوده است. در شرق آن قسمت نظامی و قورخانه قلعه و در قسمت دیگری یک کورۀ آجرپزی و ذوب فلز برای مصرف داخلی قلعه وجود داشته است. قسمت‌های مختلف قلعه با یکدیگر اختلاف سطح دارند. در دیوارهای آجری قلعه سوراخ‌هایی وجود دارد که تا اعماق جنگل در دیدرس آن‌هاست و مخصوص تیراندازی و ریختن مواد مذاب بوده است. در قلعۀ رودخان تأسیسات شهری با ظرفیت پذیرش چند هزار نفر برای مواقع اضطراری تعبیه شده بوده است و جنگل‌های انبوه و رود خروشان قلعه محافظان طبیعی آن بوده‌اند. در دهۀ ۱۳۷۰ تعمیر و بازسازی کلی شده است.