رمانسک
رمانِسْک (romanesque)
(یا: رومی‌وار) سبک معماری اروپای غربی از قرن ۱۰ تا قرن ۱۲م. سبک رمانسک از درآمیزی سنّت‌های رومی، کارولنژی[۱]، اوتونی[۲]، بیزانسی[۳]، و سنّت محلی آلمان، شکل گرفت. با آن‌که پیشرفته‌ترین مظاهر هنر رمانسک در فرانسه پدید آمدند، این شیوه در تمامی قسمت‌های اروپا رواج یافت، به‌جز مناطق شرقی اروپا که بر سنّت تمام‌عیار بیزانسی پابند ماندند. گونه‌های محلی متنوع این سبک براساس موقعیت جغرافیایی هر منطقه متفاوت است. با گسترش رهبانیت در قرن‌های ۱۰ و ۱۱م و پدیدارشدن مسلک‌های رهبانی متعددی همچون سیسترسیان، کلونیان، کارتوزیان، وجود کلیساهایی با وسعت بیشتر برای کشیشان و راهبان این فرقه‌ها ضرورت یافت. برای دستیابی به این هدف، در کلیساهای رمانسک از قوس‌های نیم‌دایره‌ای (رومی) برای پنجره‌ها و درها و دالان‌ها، طاق‌های گهواره‌ای یا طاق و تویزه برای نگه‌داشتن سقف شبستان و ستون‌ها و دیوارهای عظیم برای حفظ طاق‌های قوسی، استفاده گردید. کلیساهای رمانسک راهروهایی در کناره‌ها در طول شبستان دارند، که در بالای آن‌ها تالارهایی واقع است، و برج بزرگی بر فراز محل تقاطع شبستان و بازوی عرضی قرار دارد؛ برج‌های کوچک‌تری نیز در انتهای غربی کلیسا واقع‌اند. طاق‌های گهواره‌ای کلیساهای رمانسک به‌وسیلۀ تیرها و قوس‌های جداگر، به طاق‌نماها یا بخش‌های چهارگوشی تفکیک می‌شوند. این تقسیم‌بندی مشخصۀ اصلی معماری رمانسک است که آن را از اسلاف کارولنژی و اوتونی‌اش متمایز می‌سازد. در انگلستان این سبک را با نام معماری نورماندیایی[۴] می‌شناسند.