فزان
فَزّان
ایالت سابق لیبی، ناحیه‌ای صحرایی با واحه‌های متعدد و با سنگ‌نبشته‌هایی از ۳هزار سال پ‌م. در ۱۹۴۲ این ایالت از تصرف ایتالیا بیرون آمد و تا ۱۹۵۱ تحت نظارت فرانسه قرار گرفت و سپس به‌صورت ایالتی در کشور جدید‌التأسیس اتحاد پادشاهی لیبی[۱] درآمد. در ۱۹۶۳ این ایالت به قسمت‌های کوچک‌تری تقسیم شد. مساحت ایالت فزان بالغ بر ۴۵۰هزار کیلومتر مربع است. سلسله‌کوه‌های جبل‌السودا یا کوه‌های سیاه و حَروج‌الاسود از شمال این ناحیه می‌گذرد. تنوع اقلیم بسیار کم و بارش باران به‌ندرت است، اگرچه آب در بسترهای آرتزین زیر سطحی یافت می‌شود. شهرهای اصلی در این ناحیه عبارت‌اند از مُرزُق[۲]، سُکنی[۳]، گرما[۴]، قطرون[۵]، و تجری[۶]. فزان (فازانیای باستان[۷])، براساس قرارداد اوچی[۸] (اکتبر ۱۹۱۲) در‌اصل همراه با بقیۀ طرابلس غرب (تریپولیتانیا)[۹] به ایتالیا منتقل شد. در جنگ جهانی دوم جنگ پیروزمندانۀ (۱۹۴۱ـ۱۹۴۲) ژنرال لوکلر[۱۰] براساس فرمان ژنرال دوگل باعث شکست نیروهای ایتالیا در لیبی شد. سپس این منطقه یکی از سه ایالت لیبی شد. در ۱۹۶۳ لیبی سیستم فدرال حکومت را ملغی کرد و فزان هویت مستقل خود را کاملاً از‌دست داد.