بولتسانو، برناردوس (۱۷۸۱ـ۱۸۴۸)

بولْتْسانو، بِرْنارْدوس (۱۷۸۱ـ۱۸۴۸)(Bolzano, Bernardus)

ریاضی‌دان و فیلسوف چک. نظریه‌ای دربارۀ تابع‌های حقیقی پیش نهاد و تابع مشتق‌ناپذیرِ معروف به تابع بولتسانو را عرضه کرد. همچنین، وجود مجموعه‌های نامتناهی را اثبات و خصوصیات آن‌ها را تعریف کرد. بولتسانو در پراگ زاده شد و در آن‌جا درس خواند. در ۱۸۰۴، استاد ریاضیات و در ۱۸۰۵، استاد فلسفه شد. طی ۱۴ سال بعد، بیشتر در زمینۀ مسائل اخلاقی و اجتماعی تدریس می‌کرد، هرچند به پیوندهای ریاضیات و فلسفه نیز می‌پرداخت. دیدگاه‌های آزادی‌خواهانۀ او و هوادارای‌اش از ناسیونالیسم چک، باعث بی‌مهری مقامات امپراتوری اتریش ـ مجارستان نسبت به او شد. در ۱۸۱۹، مقام استادی‌اش به حال تعلیق درآمد و از انتشار هر مطلبی منع شد. در ۱۸۲۴، کرسی استادی را رها کرد و به‌سبب مخالفت مقامات امپراتوری، بیشتر آثارش منتشر نشده ماند. این آثار بعدها، در ۱۹۶۲، به چاپ‌ رسیدند. بولتسانو اثباتی برای قضیۀ دوجمله‌ای عرضه‌کرد و در یکی از معدود آثاری که در زمان حیاتش انتشار داد (۱۸۱۷)، سعی کرد مبنای دقیق و محکمی برای آنالیز فراهم کند. یکی از جالب‌ترین بخش‌های این کتاب تعریف بولتسانو از توابع پیوسته است. در دهۀ ۱۸۳۰، توجهش به بررسی اعداد حقیقی معطوف شد.

 

---