بسکتبال
بَسکِتبال (basketball)
نوعی بازی با توپ بین دوتیم پنج‌نفره در زمینی سرپوشیده و محصور. هدف بازی پرتاب توپ بزرگ پربادی به درون یک حلقۀ مدور توردار از طریق پاس‌دادن است. در دو انتهای زمین بازی یک حلقه در ارتفاع ۳.۰۵متری از زمین نصب شده است. در ۱۹۵۰ نخستین بازی‌های قهرمانی مردان جهان و در ۱۹۵۳ نخستین بازی‌های قهرمانی بانوان جهان برگزار شد. در حال حاضر این بازی‌ها هر چهار سال یک‌بار برگزار می‌شود. زمین بازی طبق استاندارد امریکایی ۲۸.۷ متر طول و ۱۶.۵ متر عرض دارد و در هر انتهای زمین یک پایه دارای صفحه قرار دارد که در مرکز آن یک حلقۀ فلزی مدور نصب شده است.
قوانین بازی. هدف بازی کسب بیشترین امتیاز از طریق پرتاب توپ به درون حلقه است، که به آن سبد[۱] هم گفته می‌شود. هر پرتاب به درون حلقه که از فاصلۀ نزدیک انجام شود دو امتیاز دارد. برای پرتاب‌هایی که از فاصله‌ای دورتر از یک محدودۀ خاص انجام گیرد سه امتیاز درنظر می‌گیرند. اگر تیمی مرتکب خطاهای معینی شود، به تیم مقابل فرصت یک پرتاب به نام پرتاب آزاد[۲] داده می‌شود که یک امتیاز دارد. پرتاب خطا یا پرتاب آزاد از خطی به فاصلۀ ۴.۶ متر از صفحۀ حلقه انجام می‌گیرد. در زمین بازی، از خط پرتاب آزاد تا خط انتهای زمین خطوطی وجود دارد که پیش از پرتاب آزاد، هیچ بازیکنی نمی‌تواند وارد این محوطه (موسوم به محوطۀ سه ثانیه) شود. در بازی‌های رسمی، بازیکنان حریف نمی‌توانند بیش از سه ثانیه در این محوطه بمانند. طبق قوانین بازی‌های حرفه‌ای، هر بازیکن پس از ارتکاب شش خطا باید زمین را ترک کند. ابعاد و علامت‌گذاری‌ها در بازی‌های غیرحرفه‌ای امریکا، حرفه‌ای امریکا و بازی‌های بین‌المللی تا اندازه‌ای با هم فرق دارند. اگر یک بازی رسمی به تساوی بینجامد، بازی در وقت اضافه و تا برنده‌شدن یکی از دو تیم ادامه می‌یابد. طبق قوانین حرفه‌ای، هر بازی از چهار زمان دوازده دقیقه‌ای تشکیل می‌شود. براساس قوانین، زمان تصاحب توپ برای گل‌زنی محدود است. این زمان در بازی‌های رسمی ۲۴ ثانیه است.
تاریخچه. مبتکر بسکتبال یک کانادایی به‌نام جیمز نِیسمیت[۳] بود. او در محلی که امروز کالج اسپرینگ‌فیلد ماساچوست است، مربی تربیت بدنی بود. در ۱۸۹۱ نخستین بازی بسکتبال برگزار شد و در ۱۸۹۲ نخستین‌بار قوانین بازی‌های رسمی نوشته شد. بسکتبال به‌ویژه در شرق امریکا به‌سرعت گسترش یافت و پیش از سال ۱۹۰۰ نخستین بازی‌های دانشگاهی و حرفه‌ای برگزار شد. امروزه لیگ حرفه‌ای اول امریکا، لیگ ملی بسکتبال (ان‌بی‌اِی)[۴] است که در ۱۹۴۹ تشکیل شد. شاید بتوان گفت تیم جهانگردان هارلم[۵] مشهورترین تیم حرفه‌ای امریکاست. این تیم مستقل در ۱۹۲۷ تشکیل شده است. بازی‌هایی که تیم جهانگردان هارلم در سراسر جهان انجام داده سبب رواج بیشتر این بازی در کشورهای دیگر شده است. کانادا نخستین کشور غیرامریکایی بود که به بسکتبال علاقه‌مند شد. در حال حاضر تقریباً همۀ کشورهای اروپایی دارای لیگ‌های ملی‌اند و جام‌های اروپایی گوناگونی وجود دارد. بیش از ۱۴۰ کشور جهان عضو فدراسیون بین‌المللی بسکتبال غیرحرفه‌ای (اف‌آی‌بی‌اِی)[۶] هستند. از ۱۹۳۶ بسکتبال درشمار یکی از بازی‌های المپیک تابستانی درآمده است.