نیروی برقابی
نیروی بَرْقابی (hydroelectric power)
برق تولیدشده براثر حرکت (انرژی جنبشی[۱]) آب. بنابه طرح معمول، انرژی پتانسیل[۲] ذخیرهشدۀ آب در مخزنی که اغلب با احداث سد روی رودخانهها ایجاد میشود، با عبور آب از توربینهای آبی[۳] به انرژی جنبشی تبدیل میشود. این توربینها به ژنراتورهایی برای تولید برق متصلاند. نیروی برقابی یک پنجم کل انرژی الکتریکی جهان، معادل مصرف یک میلیارد نفر را تأمین میکند. برقِ آبی منبع ناآلاینده و تجدیدشونده است و آب مصرفشده برای تولید برق بازیافت میشود. نیروگاههای برقابی متعارف مقدار ثابتی الکتریسیته تولید میکنند. این نیروگاهها سدهای عظیمی دارند که آب کافی را برای مصرف چند سال ذخیره میکنند. در نیروگاههای مخزن تلمبهای[۴]، آب عبورکرده از توربین بازیافت میشود. در ساعتهای کاهش تقاضای انرژی، آب را با تلمبه به مخزنی بالاتر میفرستند و دوباره برای تولید برق بهکار میبرند. در نیروگاههای کِشَندی[۵]، از بالا و پایینرفتن آب براثر جزر و مد استفاده میکنند. برقِ آبی نمونهای از منبع انرژی تجدیدشونده[۶] است. ظرفیت تولید برق در نیروگاههای برقابی بسیار زیاد است. توان خروجی نیروگاه گراند کولی[۷] در ایالت واشینگتن امریکا حدود ۱۰هزار مگاوات، و ظرفیت بالقوه نیروگاه ایتایپو[۸] روی رود پارانا[۹]، برزیل/پاراگوئه، برابر ۱۲هزار مگاوات است. کار ساخت بزرگترین پروژۀ برقابی جهان، سد سهتنگه[۱۰] در جانگ جیانگ[۱۱]، رسماً در ۱۹۹۴ آغاز شد. تا ۱۹۹۶، در سراسر جهان حدود ۶۰۰هزار کیلومتر مربع زمین، برای احداث سدهای مخزنی تولید برقِ آبی زیر آب رفت.