ناختیگال، گوستاو (۱۸۳۴ـ۱۸۸۵)
ناخْتیگال، گوسْتاو (۱۸۳۴ـ۱۸۸۵)(Nachtigal, Gustav)
کاشف آلمانی صحرای افریقا[۱]. در افریقا اکتشاف‌های جغرافیایی مهمی انجام داد و به استعمارگری آلمان در غرب افریقای استوایی کمک کرد. در رشتۀ پزشکی درس خواند و جراح ارتش شد. در ۱۸۶۳، به افریقای شمالی رفت و در آن‌جا پزشک حاکم تونس[۲] شد و دانش فراوانی دربارۀ تمدن و فرهنگ عرب کسب کرد. از ۱۸۶۸ تا ۱۸۷۴ در صحرای افریقا از طرابلس[۳]، در لیبی فعلی، تا دربار عُمر، سلطان بورنو[۴] (در نیجریۀ کنونی) در کوکاوا[۵]، در غرب دریاچۀ چاد[۶]، به سفر پرداخت. او خود را به‌شکل زایران مسلمان درآورد و در سمت شرقی راه کاروان‌رو، به اکتشاف در کوهستان (ماسیف) تیبستی[۷] و ناحیۀ بورکو[۸] (هر دو در شمال چاد[۹] فعلی) پرداخت، که برای اروپاییان ناشناخته مانده بود. سپس به تنهایی رهسپار کوسری[۱۰] (نزدیک اِنجامِنا[۱۱]) شد و از آن‌جا در جهت جنوب به رود شاری[۱۲]، ریزابۀ اصلی دریاچۀ چاد، در فاصلۀ حدود ۳۵۰کیلومتری کوکاوا رفت. پس مسیر شرق را در پیش گرفت و از قلّۀ جبل مارا در سودان گذشت و به خارطوم[۱۳] رسید. این نخستین سفر یک اروپایی در جنوب شرقی صحرای افریقا است. او سرانجام با پایین‌آمدن از نیل و رسیدن به قاهره[۱۴]، در مصر، به سفرش پایان داد. کتاب صحرا و سودان[۱۵] (۱۸۷۹ـ۱۸۸۹) به شرح مفصل نخستین سفر اکتشافی او به جنوب شرقی صحرا می‌پردازد. ناختیگال از ۱۸۸۲ تا ۱۸۸۴ در مقام کنسول آلمان در تونس خدمت کرد و به دستور بیسمارک[۱۶]، صدر اعظم آلمان، ظاهراً برای عقد قراردادهای تجاری، اما عملاً برای استعمار توگو[۱۷] و کامرون روانه غرب افریقا شد. او در راه بازگشت، در نزدیکی لیبریا[۱۸] در دریا درگذشت.