آلپ، کوه های
آلپ، کوه‌های (Alps)
مرتفع‌ترین و بزرگ‌ترین رشته‌کوه اروپا. به طول تقریبی ۹۶۰ کیلومتر. به شکل قوسی عظیم از ساحل مدیترانه‌ای فرانسه در غرب، از شمال ایتالیا، سوئیس، جنوب آلمان، و اتریش، تا حومه‌های وین[۱] و رود دانوب[۲] در شرق امتداد دارد. همچنین، کوه‌های آلپاین[۳] در امتداد ساحل آدریاتیک وارد اسلوونی و کروآسی می‌شوند. آلپ، مرز طبیعی بین چندین کشور واقع در جنوب مرکزی اروپاست. مرتفع‌ترین قلۀ[۴] آن مون بلان[۵] به بلندی ۴,۸۰۷ متر، در مرز فرانسه و ایتالیا واقع شده است. آلپ سرچشمۀ بسیاری از رودهای بزرگ اروپا ـ یا ریزابه‌های آن‌ها ـ مانند راین، رون[۶]، پو[۷]، و دانوب است. علاوه بر کشاورزی، فعالیت مهم اقتصادی در آلپ، گردشگری است؛ گردشگران بسیاری در زمستان برای اسکی و در تابستان به‌منظور سیر و سیاحت و پیاده‌روی در مناطق زیبای طبیعی به این ناحیه سفر می‌کنند. کوه‌های آلپ منبع بزرگ تأمین نیروی برقابی است. باران‌های اسیدی آسیب فراوانی به مناطق پردرخت آلپ رسانده است. گردنه‌های آلپ نیز عبارت‌اند از گردنۀ برنر[۸] (۱,۳۷۰ متر) بین اتریش و ایتالیا؛ سن‌برنار بزرگ[۹] (۲,۴۷۳ متر) بین سوئیس و ایتالیا؛ و گردنۀ سن گوتار[۱۰] (۲,۱۰۸ متر) در جنوب سوئیس. گردنۀ برنر که کم‌ارتفاع‌ترین گردنۀ اصلی آلپ به‌‌شمار می‌رود. بقایای جاده‌های رومی در رأس این گردنه دیده می‌شوند. در طی تاریخ، بازرگانان، مهاجمان، و زائران از این گردنه‌ها عبور کرده‌اند. هانیبال[۱۱]، سردار کارتاژ، در ۲۱۸پ‌م با عبور از گردنۀ سن‌برنار کوچک[۱۲] به روم حمله کرد؛ مارتین لوتر[۱۳]، اصلاح‌طلب پروتستان، در سفر قهرمانانۀ خود به رم (۱۵۱۰) پیاده از گردنۀ برنر گذشت؛ و ناپلئون بناپارت از راه سن برنار بزرگ به ایتالیا حمله کرد (۱۸۰۰) و مهندسان نظامی خود را واداشت تا نخستین جاده را در گردنۀ سمپلون[۱۴] بسازند (۱۸۰۰ـ۱۸۰۵). با بهترشدن خطوط ارتباطات در قرن‌های ۱۹ و ۲۰، این ناحیه به پرجمعیت‌ترین نواحی کوهستانی اروپا تبدیل شده است. اولین تونل بزرگ آلپ، مون سنی[۱۵] بین فرانسه و ایتالیا، از ۱۸۵۷ تا ۱۸۷۰ ساخته شد و در ۱۸۷۱ گشایش یافت. خط سن گوتار[۱۶]، با تونل‌های پرپیچ‌وخم آن در گوشِنن[۱۷]، از ۱۸۷۲ تا ۱۸۸۲، و تونل راه‌آهن سمپلون، طویل‌ترین تونل جهان، نیز از ۱۸۹۸ تا ۱۹۰۶ ساخته شد.