کاپادوکیا
کاپّادوکیا (Cappadocia)
(یا: کَپدوکیه، در مآخذ اسلامی قَباذق) ناحیه‌ای باستانی در آسیای صغیر، در شرق مرکزی ترکیۀ کنونی. از دریای سیاه[۱] تا کوه‌های توروس[۲] امتداد دارد. این سرزمین از حدود ۱۷۵۰پ‌م تا قرن ۷پ‌م کانون دولت هیتی بود. سپس ایرانیان آن را گرفتند و به دو قسمت شمالی (پونتوس[۳]) و جنوبی (کاپادوکیا) تقسیم کردند. بعد از پیروزی اسکندر مقدونی بر ایرانیان (قرن ۴پ‌م)، کاپادوکیا مستقل شد و تا قرن ۴م موقعیت خود را حفظ کرد. در قرن ۱۷، رومیان آن را به قلمرو خود منضم کردند. تیگران ارمنی، داماد مهرداد ششم اشکانی، در ۹۳م آن‌جا را تصرف کرد، اما کورنلیوس سولا، سردار رومی، شهر را بازپس گرفت. پایتخت کاپادوکیا، مازاکا (قیصریۀ کنونی در ترکیه) بود. جورج قدیس، معروف به اژدهاکُش، مردم ناحیه را مسیحی کرد. کاپادوکیا مرکز مهم تجارت برده بود و اسب‌ها، گله‌های بزرگ گوسفند و معادن نقره، نمک، و کوارتز آن شهرت داشت. جمعیت آن را مادها، لیدیان، فریگیان، و یونانیان تشکیل می‌دادند. داریوش اول هخامنشی (۵۲۲ـ۴۸۶م) در کتیبه‌هایش آناتولی مرکزی را کَتَه‌پَه‌توکَه و آناتولی غربی را سِپَردا (ساردیس[۴] یا سارد) می‌نامد. شهر تاریخی قونیه در کاپادوکیا قرار دارد. این ناحیه بیش از ۶۰۰ غار ـ کلیسای بیزانسی دارد که در تخته‌سنگ‌های آتشفشانی حفر شده‌اند و قدمت آن‌ها به قرون ۱۰ و ۱۱م می‌رسد.