تمپرا

تِمْپِرا (tempera)
رنگی برای نقاشی که از مخلوط رنگیزه، با نوعی بستِ قابل‌حل در آب، مثل زردۀ تخم‌مرغ، حاصل می‌شود. این رنگ را می‌توان با آب رقیق کرد، و ارزش آن به‌سبب رنگ‌های قوی نیمه‌شفافی است که فراهم می‌آورد. تمپرا پیش از پیدایش نقاشی رنگ‌روغن به‌کار می‌رفت؛ نوعی از آن را در مصر باستان استفاده می‌کرده‌اند. تمپرای تخم‌مرغ، رایج‌ترین رنگ برای نقاشی روی تخته در اروپای اواخر قرون وسطا و اوایل دورۀ رنسانس بود. تمپرا از اواخر قرن ۱۵ رفته‌رفته جای خود را به رنگ روغنی سپرد.

تمپرای تخم‌مرغ خالص. در تمپراي تخم‌مرغ خالص، رنگریزۀ معدنی را با زردۀ تخم‌مرغ و آب مخلوط می‌کنند و رنگ حاصل را روی جسّو (نوعی بتونۀ گچی) به‌کار می‌برند. زردۀ تخم‌مرغ پس از استفاده، در کار بی‌رنگ می‌شود، حال آن‌که سفیدۀ تخم‌مرغ ممکن است به رنگ قهوه‌ای درآید.

تمپرای امولسیونی. در تمپراي امولسيوني از مخلوط زردۀ تخم‌مرغ و روغنی تثبیت‌کننده استفاده می‌کنند، که امکان رقیق‌کردن آن را با آب فراهم می‌آورد. زودتر خشک می‌شود، و به‌سبب انعطاف بیشتر، می‌توان آن را روی بوم با زیرسازی آب‌بنیان، یعنی جسّو یا آهار، به‌کار برد. روش قدیمی ایتالیایی را چنّینو چنّینی، یکی از شاگردان جوتّو، توضیح داده ست.

کازئین شبیه تمپرای تخم‌مرغی است با این تفاوت که آن را با لور سفید تازه و آهک کُشته می‌سازند و با آب رقیق می‌کنند. در قرن ۲۰ هم نقاشانی همچون اندرو وایِت، نقاش امریکایی، از تکنیک تمپرا استفاده کرده‌اند.

 

---