تمساح
تِمساح (alligator)
خزنده‌ای از جنس Alligator، و خویشاوند کروکودیل‌ها[۱]. فقط دو گونۀ زنده دارد: Alligator mississipiensis تمساح میسی‌سیپی ایالات جنوبی امریکا، و Alligator sinensis در باتلاق‌های پایینی رود جانگ جیانگ (رود چانگ جیانگ)[۲] در چین. طول گونۀ اول به ۴ متر می‌رسد، امّا دومی فقط حدود ۱.۵ متر رشد می‌کند. تمساح‌ها تخم‌هایشان را در لانه‌های گلی و علفی کنار آب می‌گذارند و به‌خوبی از آن‌ها مواظبت می‌کنند. با حرکات موجی دم‌شان به‌خوبی شنا و از ماهی‌ها و پستانداران تغذیه می‌کنند. این جانور به‌ندرت به انسان حمله می‌کند. پوست آن‌ها چرم زینتی و ارزشمند است. در امریکا پرورش تمساح رایج است. نمونۀ نزدیک به آن‌ها کای‌مَن[۳] امریکای جنوبی، متعلق به جنس caiman، است. تمساح‌ها از دوران کرتاسه[۴] تا پلیوسن[۵] در شمال اروپا گسترده شدند. تمساح‌ها به‌سبب داشتن تیغه‌ای استخوانی بین سوراخ‌های بینی از کای‌مَن‌ها تمیز داده می‌شوند، و به‌سبب داشتن سری پهن، پوزه‌ای کوتاه و دندان‌های نامساوی با کروکودیل‌ها فرق دارند. در این جانور چهارمین دندان جلو در هر طرف آروارۀ پایینی بلند است و هنگامی که دهان بسته می‌شود در حفرۀ دندانی موجود در آروارۀ بالایی جای می‌گیرد و دندان‌ها پیدا نیست. یک گونه تمساح، با نام Crocodylus palustris در ایران، و در رودخانه‌های ادواری جنوب شرقی بلوچستان زندگی می‌کند. در ۱۳۷۱، جمعیت آن‌ها به۱۱۰ تا ۱۲۰ تمساح می‌رسید. این جانور بی‌آزار است و در پاک‌سازی محیط نقشی اساسی دارد.
نیز ← کروکودیل