توسکا
توسْکا (alder)
گروهی از درخت‌ها و درختچه[۱]های تک‌پایه، متعلق به تیرۀ[۲] غان[۳]. عمدتاً در بخش‌های خنک نیمکرۀ شمالی یافت می‌شوند و دارای برگ‌هایی دندانه‌دار و گل‌آذین‌هایی دم‌گربه‌ای[۴]اند. (جنس[۵] توسکا (Alnus)، متعلق به تیرۀ غان). گل‌های سبز یا سبز مایل به قرمز آن‌ها قبل از ظاهرشدن برگ‌ها، یعنی در اواخر زمستان، ظاهر می‌شوند. توسکای قشلاقی (Alnus glutinosa) با گونۀ غان خویشاوند است و در رویشگاه‌های مرطوب اروپا و آسیای شمالی یافت می‌شود. این گونه در جنگل‌های ساحلی دریای خزر نیز می‌روید و به آن سیاه توسکا یا سیاه توسه می‌گویند. دیگر گونۀ توسکا در ایران توسکای ییلاقی (A. subcordata) است که گاه در جنگل‌های شمال ایران تا ارتفاع ۲هزار متری از سطح دریا رشد می‌کند. حدود ۳۰ گونه توسکا در نیمکرۀ شمالی و امریکای جنوبی می‌روید. دورگۀ جدید حاصل از دو گونۀ[۶] قارچ[۷] خویشاوند سیب‌زمینی آفت‌زده، سبب از بین رفتن هزاران توسکای قارۀ اروپا می‌شود. چوب توسکاها ارزش صنعتی فراوانی دارد و از آن برای ساختن در و پنجره، مبل، و اثاث منزل استفاده می‌کنند. پوست درخت توسکا از نظر دارویی قابض و مقوی، و برگ آن دارای اثر معرّق و مدر، کرم‌کش، و خشک‌کنندۀ ترشحات غدد شیری است.