جابانی

جابانی
لهجه‌ای از کردی کرمانجی که در روستای جابان واقع بر سرراه دماوند ـ فیروزکوه به آن تکلّم می‌کنند. به نظر می‌رسد که جابانی‌ها از خراسان (قوچان) به این منطقه کوچانده شده باشند. این لهجه زیر تأثر گویش‌های منطقه، به ویژه دماوندی، تفاوت‌هایی با کرمانجی قوچانی و شیروانی دارد. تغییرات آوایی گویش جابانی: تبدیل /e/ به /a/ گاهی تبدیل /a/ به /e/ تبدیل /b/ به /v/. ترتیب صفت و موصوف و مضاف مضاف‌الیه همانند فارسی است و فقط نشانۀ ربط به جای کسرۀ فارسی، /-i/ است. ضمایر اشاره: va «این»، av «آن»، ضمایر فاعلی (منفصل): az «من»، do، hay، am، do، avena. نشانۀ مصدری -iya و -eni است: gertiya «گرفتن»، برخی از اعداد: yak «یک» piyenj «پنج»، naha «نُه»، daha «دَه». برخی از واژه‌های جابانی: sol «کفش»، hiv «ماه»، bar «سینه»، heg «تخم‌مرغ»، ro «روز»، qul «کوتاه»، akana «خندان»، agiri «گریان»، و espe «شپش».