اثولوجیا
اُثولوجیا
کتابی عربی در فلسفۀ نوافلاطونی. اثولوجیا معرّب Theologia یونانی به‌معنی ربوبیات و الهیات است. این اثر در تاریخ تفکر اسلامی به ارسطو منسوب بوده و از این‌رو همواره تلاش‌هایی در تطبیق محتوای آن با سایر آثار ارسطو صورت پذیرفته است؛ مانند تدوین الجمع بین رأیی‌الحکیمین فارابی. درپی تتبع والنتین رُزه در ۱۸۸۳ نمایان شد که این اثر ترجمۀ بخشی از تقریرات کتاب انئادها[۱] یا همان تُساعات یا تاسوعات فلوطین به قلم فرفوریوس است که ابن ناعمۀ حمصی آن را به عربی ترجمه کرده بود. اثولوجیا مشتمل بر دَه «میمر» است: معنای نفس، چگونگی وجود نفس پس از مرگ، تجرّد نفس، عظمت جهان عقل و زیبایی‌های آن، حقیقت آفریدگار و چگونگی آفرینش، وجود ستارگان، وجود نفس شریفی که به عالم هبوط کرده، ماهیت آتش، ماهیت نفس ناطقه، علت اولی و مبدعات. بر بخش‌هایی از اثولوجیا، ابن‌سینا در بخشی بازمانده از کتاب انصاف و قاضی سعید قمی (چاپ‌شده در منتخبات آثار حکمای الهی ایران، جلد سه) حاشیه نگاشته‌اند. ترجمه و تعلیقی قدیمی از علی‌قلی بن قرچقای‌خان بر این اثر دردست است که با ترجمۀ حسن ملکشاهی به ضمیمۀ متن آن منتشر شده است (۱۳۷۸ش). متن اثولوجیا نخستین‌بار در حاشیۀ قبسات میرداماد چاپ سنگی شد (۱۳۱۵ق).
- ↑ Enneads