اختر
اَختَر
روزنامۀ خبری و سیاسی، چاپ استانبول. یکی از مهم‌ترین روزنامه‌ها و نخستین روزنامۀ ایرانی است که در اواخر دورۀ قاجاریه به سبک جدید در خارج از کشور برای ایرانیان با حرف سربی منتشر می‌شد. نخستین شماره در ۱۶ ذی‌حجۀ ۱۲۹۲ق به مدیریت محمدطاهر تبریزی (اختر)، بازرگان و صاحب چاپخانۀ اختر، منتشر شد. اختر در ایران، هندوستان، قفقاز، و عراق شهرت داشت. گرچه بارها توقیف شد، انتشارش حدود ۲۱ سال ادامه یافت. ابتدا هفته‌ای پنج شماره چاپ می‌شد که می‌توان گفت نخستین نشریۀ ایرانی بود که به روزانه‌شدن نزدیک شده بود. از سال دوم، دو شماره در هفته و در سال‌های آخر به‌صورت هفته‌نامه منتشر می‌شد. از اواخر ۱۲۹۳ق، به‌صورت شرکت درآمد که چند تن از اتباع عثمانی نیز در آن سهم داشتند. دفتر روزنامه کتاب‌هایی نیز منتشر کرد. بعد از میرزا طاهر، سردبیری آن به میرزا مهدی‌خان تبریزی سپرده شد که در انتشار اختر سهمی مؤثر داشته است. از همکاران اختر، میرزا نجفعلی‌خان تبریزی (خویی)، میرزا آقاخان کرمانی، شیخ احمد روحی کرمانی، و میرزا حبیب اصفهانی بوده‌اند. اختر روزنامه‌ای روشنگر بود، از آزادی سخن می‌گفت و به گسترش اندیشه‌های نو مبادرت می‌کرد. مبارزه با هیئت حاکم نیز سرلوحۀ کارش بود که البته در خارج از مرزهای ایران امکان‌پذیر بود. آخرین شمارۀ اختر به تاریخ ۳۰ ربیع‌الاول ۱۳۱۴ق منتشر شد و از آن پس، به‌دستور حکومت عثمانی، برای همیشه تعطیل شد. تا دوازده سال بعد، هیچ روزنامه و مجله‌ای به زبان فارسی در آن‌جا انتشار نیافت و میرزا مهدی‌خان تبریزی که پس از اختر درخواست امتیاز روزنامه‌ای به نام خورشید کرده بود، موفق نشد امتیاز آن را به دست آورد. کتابخانۀ ملی ایران دورۀ روزنامه اختر را به‌صورت افست منتشر کرده است.