بزرگ علوی
بزرگ علوی (تهران ۱۲۸۲ـ برلین ۱۳۷۵ش)
| مجتبی علوی (بزرگ علوی) | |
|---|---|
| زادروز |
تهران ۱۲۸۲ش |
| درگذشت | برلین ۱۳۷۵ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | علوم تربیتی و روان‌شناسی در آلمان (1302ـ1307ش) |
| شغل و تخصص اصلی | داستان‌نویس |
| شغل و تخصص های دیگر | فعال سیاسی و روزنامه‌نگار |
| سبک | رمانتیسم |
| آثار | چمدان (1313ش)؛ ورق‌پاره‌های زندان (1321ش)؛ پنجاه و سه نفر (1321ش)؛ چشم‌هایش (1331ش)؛ تاریخ تحول ادبیات معاصر ایران (1342ش)؛ فرهنگ فارسی به آلمانی؛ ترجمه به فارسی: حماسۀ ملی ایرانیان، اثر نُلدکه |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی، تاریخ ایران، رسانه‌ها و ارتباطات |
| خویشاوندان سرشناس | ابوالحسن علوی (پدر) |
| جوایز و افتخارات | از بنیادگذاران داستان‌نویسی جدید ایران |
(سیدمجتبی آقابزرگ علوی) از بنیادگذاران داستان‌نویسی جدید ایران، فعال سیاسی و روزنامه‌نگار. پدرش، ابوالحسن علوی، تاجری سیاست‌گرا بود و در آلمان اقامت داشت. بزرگ علوی در آلمان علوم تربیتی و روان‌شناسی خواند (۱۳۰۲ـ۱۳۰۷ش). پس از بازگشت به ایران، به تدریس در مدرسۀ صنعتی آلمانی‌ها، و نویسندگی پرداخت. او هم عضو محفل ادبی (گروه رَبْعه) صادق هدایت بود و هم با تقی ارانی در انتشار مجلۀ دنیا همکاری می‌کرد. سال‌های ۱۳۱۶ـ۱۳۲۰ش را، به جرم ارتباط با گروه چپ‌گرای ۵۳ نفره، در زندان گذراند. پس از تشکیل حزب تودۀ ایران، به آن حزب پیوست و در ۱۳۲۰ـ۱۳۳۲ش با مجله‌هایی چون سخن، پیام نو، و مردم همکاری کرد. در برگزاری نخستین کنگرۀ نویسندگان ایران با انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی همکاری داشت. او، که برای دریافت مدال شورای جهانی صلح به اروپا رفته بود، به‌سبب کودتای ۲۸ مرداد ناگزیر در برلن شرقی اقامت گزید و از آن پس از صحنۀ فعالیت سیاسی کنار رفت و بقیۀ عمر را به تدریس در دانشگاه هومبولت و معرفی ادبیات ایران به آلمانی‌زبان‌ها گذراند. علوی از پیشروان داستان‌نویسی جدید ایران است. داستان‌هایش فضایی رمانتیک و روان‌شناختی دارد و نشانگر گرایش اجتماعی او، همراه با جست‌وجوی شیوه‌های جدید روایتگری است. مواجهۀ راویِ جست‌وجوگر با روایت‌هایی متفاوت از ماجرایی واحد، به داستان‌هایش حال و هوای معماییِ داستان‌های پلیسی می‌بخشد. آثاری نیز به فارسی ترجمه کرد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به حماسۀ ملی ایرانیان، اثر نُلدکه، اشاره کرد. از آثارش: چمدان (۱۳۱۳ش)؛ ورق‌پاره‌های زندان (۱۳۲۱ش)؛ و پنجاه و سه نفر (۱۳۲۱ش) که با نشر این دو اثر «ادبیات زندان» را در ایران پایه‌گذاری کرد؛ نامه‌ها (۱۳۳۰ش)؛ چشم‌هایش (۱۳۳۱ش)؛ میرزا (۱۳۴۷ش)؛ سالاری‌ها (۱۳۵۴ش)؛ موریانه (۱۳۶۸ش)؛ روایت (۱۳۷۷ش)؛ تاریخ تحول ادبیات معاصر ایران (۱۳۴۲ش)؛ فرهنگ فارسی به آلمانی.