ضیاء قاسمی
ضیاء قاسمی (افغانستان 24 آبان 1354ش- )
(نام کامل: سیدمحمدضیاء قاسمی) شاعر، داستان‌نویس، فیلمساز و روزنامه‌نگار افغانستانی. در خانواده‌ای که از هزاره‌های شیعیِ شهرِ وردک ولایت میدان وردک هستند به دنیا آمده است. در اثنای جنگ مجاهدین افغان با حکومت مرکزی و قوای ارتش سرخ، در سال 1364 به ایران مهاجرت کرد و پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، در رشتۀ کارگردانیِ سینما و تلویزیونِ دانشگاه صدا و سیما به تحصیل پرداخت و در مقطع کارشناسی همین رشته فارغ‌التحصیل شد. پیش از آغاز تحصیل در دانشگاه وی از اواسط دهۀ 1370ش با حضور در جلسات شعر و انتشار اشعارش در نشریات ایران، فعالیت ادبی‌اش را آغاز کرده است و در جشنواره‌های دولتی معتبر چندی برندۀ جایزه شده است.
قاسمی تا سال ۱۳۸۶ در ایران زندگی می‌کرد. در این سال به کشورش بازگشت و مدتی در نهادهای فرهنگی کابل همکاری کرد، اما سرانجام پس از اقامتی کوتاه مجدد در ایران، راهی سوئد شد و اکنون در آن کشور زندگی می‌کند. از فعالیت‌های وی طی حدود 25 سال زندگی در ایران به همکاری در تأسیس خانۀ ادبیات افغانستان و مدیریت این مرکز، همکاری در برپایی و برگزاری جشنوارۀ ادبی «قند پارسی» (سه دوره دبیری جشنواره)، عضویت در شورای کارشناسی شعر صدا و سیما، مدیریت فصل‌نامۀ ادبی هنری «فرخار» (ویژۀ ادبیات افغانستان) و برگزاری کارگاه‌های شعر و داستان در حوزۀ هنری می‌توان اشاره کرد. وی در افغانستان ضمن برعهده داشتن مسئولیت صفحات ادبیات و سینمایی روزنامۀ «هشت صبح»، در دانشکدۀ هنرهای دانشگاه کابل نیز به تدریس اشتغال داشته است. از فعالیت‌های قاسمی در زمینۀ فیلمسازی نیز به ساخت دو فیلم مستند با عناوین «شعری برای غربت» و «گلشهر» و دو فیلم کوتاه داستانی با نام‌های «سایه» و «داستان یک مستند» می‌توان اشاره کرد. وی هم‌اکنون جز همکاری در انتخاب و معرفی آثار شاعران مهاجر افغان برای ناشران افغانستانی، مسئول کمیتۀ فرهنگی اتحادیۀ صلصال سوئد و دبیر جشنوارۀ سالانۀ «شعر صلصال» و همچنین مدیرمسؤل نشریۀ «کتاب‌نامه» است، که در آن کتاب‌های تازه نشریافتۀ نویسندگان افغانستانی معرفی و نقد و بررسی می‌شوند.
قاسمی از شاعران پیشرو افغانستانی و در میان شاعران مهاجر افغان از ممتازترین‌هاست. وی در غزلسرایی با تلفیق زبان رسمی فارسی و زبان سادۀ رایج در ایران و تبعیت از جریانی که در غزل سه دهۀ اخیر ایران راه افتاده در میان غزلسرایان افغانستانی شخصیت مستقل و ممتازی یافته؛ اما اگرچه وی در شعر سپید نیز تجربه‌های زیادی داشته، ولی در مجموع شعر او (اعم از غزل و نیمایی و سپید) شعری ساده و با کم‌ترین نشانه‌ها از خیال‌پردازی شاعرانه و صناعات شعری‌ست.
کتاب‌شناسی (گزیدۀ آثار)
- گزیدۀ ادبیات معاصر (کتاب نیستان/ مجموعه شعر)
- باغ‌های معلق انگور (مجموعه شعر)
- شعرهای ماندگار جنگ (مجموعه شعر)
- سلامی به صبح خراسان (مجموعه شعر)
- تکوین (شعر بلند)
- زمستان (رمان)
- وقتی موسی کشته شد (رمان)