ابوالقاسم ضیاءالعلماء

ابوالقاسم ضیاءالعلماء (1303 - 1330ق)

(نیز با نام: میرزا ابوالقاسم ضیاءالعلماء دهخوارقانی) از علما و فضلای نامدار تبریز، فرزند حاجی میرزا یوسف شمس‌العلماء دهخوارقانی، و برادر کوچک میرزا ابوالحسن شمس‌العلماء. او از مشروطه‌خواهان تبریز بود و به منظور ترویج مشروطیت، روزنامۀ هفتگی "اسلامیه" را در 1324ق در تبریز با چاپ سنگی منتشر کرد. بر خلاف خودش، پدرزنش حاج میرزا عبدالکریم امام جمعه، از مخالفان صد در صد مشروطه بود. ضیاءالعلماء به زبان های فرانسه، انگلیسی و روسی تسلط داشت. او پایه گذار دادگاه استیناف در تبریز بود و از سوی مخبرالسلطنه (والی وقت آذربایجان) به ریاست آنت دادگاه منصوب شد و تا روز مرگش، در آن سمت بود. در 1326ق، مدتی رئیس دادگستری تبریز بود.

در 1330ق، روس‌های تزاری شهر تبریز را اشغال کردند و چند تن از افراد سرشناس (از جمله او و هفت نفر دیگر) که از طرفداران و هواخواهان مشروطه بودند را دستگیر کردند و بلافاصله آنان را در روز عاشورای همان سال در تبریز به دار آویختند. او هنگام مرگ، 27 سال بیشتر نداشت.

در آذر 1330ش، دبستانی تازه تأسیس را در تبریز به نام "ضیاء" نام‌گذاری کردند که هنوز هم باقی است.