آیات الاحکام
Ayat al-Ahkam
آیاتُ‌الاَحکام
در قرآن، آن دسته از آیات که دربردارندۀ حکم یا احکام فقهی باشند. «فقه‌القرآن» نیز کمابیش مترادف آن است. به گفته‌ای یک‌چهارم و به گفته‌ای پانصد آیۀ قرآن دربارۀ احکام فقهی است. بیشتر آیات احکام در سوره‌های مدنی قرآن، به‌ویژه بقره، نساء، مائده، و انعام آمده است. آیات‌الاحکام را چند گونه تقسیم کرده‌اند: ۱. آیاتی که زمان و مکان و شأن نزول آن‌ها معلوم است و آیاتی که چنین نیست؛ ۲. آیاتی که انشائی است و آیاتی که خبری است؛ ۳. آیاتی که صریحاً حکمی را بیان می‌کند و یا تصریحی به حکم ندارد؛ ۴. آیاتی که در جواب سؤالی نازل شده و آیاتی که چنین نیست. در برخی آیات یک قاعدۀ فقهی بیان شده؛ مانند قاعدۀ نفی عسر که از سورۀ بقره، آیۀ ۱۸۵ استخراج و استنباط شده است. رشته‌ای از کتاب‌ها نیز در این باره و گاه با همین نام تألیف شده‌اند. از مهم‌ترین این کتاب‌ها آیات‌الاحکام تألیف محمد بن علی استرآبادی است. از دیگر کتاب‌ها در این زمینه می‌توان به این موارد اشاره کرد: فقه‌القرآن قطب‌الدین راوندی؛ احکام‌القرآن امام شافعی؛ احکام‌القرآن ابن عربی؛ کنزالعرفان فاضل مقداد؛ زبدةالبیان فی احکام‌القرآن مقدس اردبیلی؛ تفسیر شاهی امیر ابوالفتح حسینی جرجانی عربشاهی، و احکام قرآن، محمد خزائلی به فارسی.