ستارخان (فیلم سینمایی)
Sattar Khan (film)
فیلم بلند سینمایی به کارگردانی علی حاتمی در گونۀ تاریخی، تولید سال 1351ش. ستارخان از ۱۳ اسفندماه ۱۳۵۱ در ده تالار سینمای تهران به نمایش درآمد، اما به دلیل هم‌رأی شدن نمایندگان مجلس شورای ملی، روزنامه‌نگاران و سندیکای هنرمندان در مورد تحریف تاریخ در این اثر، پروانۀ فیلم پس از 4 روز نمایش لغو و توقیف شد. حاتمی در ستارخان به شکل خیالی داستانی از زندگی قهرمان ملی نهضت مشروطه را به نمایش درآورده است. این فیلم در تهران و تبریز به مدیریت هوشنگ بهارلو فیلمبرداری شده و ارتش شاهنشاهی در تأمین نیروها برای سیاهی لشکر و همچنین تجهیزات و ادوات، سازندگان فیلم را پشتیبانی کرد. ستارخان از معدود آثار و اولین فیلمی است که محمدعلی سپانلو در آن به عنوان بازیگر حضور داشته. نقش ستارخان را در این فیلم علی نصیریان بازی کرده است.
زمان فیلم: 98 دقیقه
خلاصۀ داستان
كربلایی علی از دست امنیه‌ها می‌گریزد و در بازار تبریز به ستار قره‌باغی پناه می‌برد. اما هر دو در حین فرار دستگیر می‌شوند و مورد بازجویی قرار می‌گیرند. حیدر عمواوغلو آن دو را آزاد می‌كند و به تهران می‌رود. ستارخان به مشروطه‌خواهان می‌پیوندد و فرمانده صد سوار انقلابی می‌شود. ستارخان همراه باقرخان و كربلایی علی طی جلسه‌ای پیمان‌نامه‌ای امضا می‌كنند. در همان حال در پایتخت، اتابک به ضرب گلولۀ عباس‌آقا صراف از پا درمی‌آید و صراف نیز به دست حیدر عمواوغلو كشته می‌شود. با به توپ بسته شدن مجلس توسط قزاق‌ها حیدر عمواوغلو به تبریز برمی‌گردد و مردم را به هواداری از ستارخان ترغیب می‌كند. با ورود قوای دولتی به تبریز جنگ آغاز می‌شود. عده‌ای از مجاهدان كشته و زخمی و مردم شهر تسلیم می‌شوند. كربلایی علی دستگیر و برای وادار كردن او به همكاری با قوای مركزی و افشای مخفیگاه ستارخان، شكنجه می‌شود. همسرش نیز برای این كه مانعی در راه مقاومت شوهرش نباشد، خودكشی می‌كند. فرزندان كربلایی علی به دستور رییس نظمیه به دار كشیده می‌شوند و روز بعد خودش هم تیرباران می‌شود. مجاهدان در تبریز شكست می‌خورند. ستارخان و باقرخان دستگیر و به تهران منتقل می‌شوند و سرانجام در باغ اتابک به قتل می‌رسند.
برخی از بازیگران و عوامل تولید
نویسنده: علی حاتمی
تهیه‌کننده: پرویز صیاد
تدوینگران: هادی صابر و مهدی رجاییان
فیلمبرداران: هوشنگ بهارلو، امیر كراری، كریم دوامی و امین‌الله برومند
آهنگساز: فریدون ناصری
خواننده: بیژن مفید
طراح صحنه و لباس: مرتضی ممیز
طراح چهره‌پردازی: بیژن محتشم
جلوه‌های ویژه: آنتونیو کوریدوری
بازیگران: علی نصیریان؛ باقر صحرارودی؛ عزت‌الله انتظامی؛ پرویز صیاد؛ عنایت بخشی؛ جهانگیر فروهر؛ جلال پیشواییان؛ فریدون نریمان؛ صادق بهرامی؛ عبدالعلی همایون؛ محمدعلی سپانلو؛ سیروس ابراهیم‌زاده؛ محمد گودرزی؛ علی اوحدی؛ بهمن زرین‌پور؛ علی زاهدی