میرزا موسی خان ناظم الاطبا

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
میرزا موسی خان ناظم الاطبا

میرزا موسی‌خان ناظم الاطباء (اصفهان 1247 - همان جا 1304ق)

از پزشکان معروف اصفهان، فرزند میر سید عقیل (متوفی 1266ق). سید عقیل به علت قتل پدرش توسط نادرشاه و ترس شان از نادرشاه، با خانواده به هند مهاجرت کرد و در آن دیار به تحصیل طب و حکمت الهی پرداخت. سپس، از هندوستان رهسپار عتبات عالیات شد. از آن جا نیز از راه کرمانشاه به همدان و از همدان برای زیارت قبر جدش عازم اصفهان شد. سید عقیل علوی در اصفهان با معالجۀ دختر وزیر اصفهان و سپس ازدواج با او، در آن شهر ساکن شد. او عباس میرزا ولیعهد را نیز معالجه کرده است.

سید عقیل شش فرزند پسر داشت. میرزا موسی خان از جمله پسرانش بود که در اصفهان متولد شد. به علت مظنون بودن در درگیری های اصفهان در زمان میرزا عبدالحسین سررشته دار، او و دو برادرش - میرزا مصطفی و میرزا نورالله دانشور علوی- به تهران فرستاده شدند و به فرمان ناصرالدین شاه، هر سه برادر برای تحصیل به مدرسۀ دارالفنون رفتند. میرزا موسی خان و میرزا مصطفی در رشتۀ طب و میرزا نورالله در قسمت نظامی فارغ التحصیل شدند. میرزا موسی از جمله پزشکان نظامی بود که مأمور به شهرستان‌ها می شدند. پس از چند سال که مأمور کرمان بود، به اصفهان رفت و تا پایان عمرش آن جا ماند. او از بزرگان خاندان های اصفهان و اطبای ایران، و از سادات عقیلی مقیم اصفهان و اعقاب میر سید محمد حسین که از اطبای نامی زمان خودش به شمار می رفته، بوده است. سلسله نسبش به علی بن موسی الرضا (ع) می رسد.

در رشته اش چند کتاب تألیف کرده که از جملۀ آن هاست: ذخائرالترکیب؛ حقایق الادویه؛ علل النساء؛ رساله حفظ صحت؛ رساله مرض آبله؛ امراض جلدی؛ رساله در مرض آتشک یا کوفت و حقایق الولاده. طبع شعری هم داشته و در اشعارش «حکیم» تخلص می کرده است.

میرزا موسی خان در 57 سالگی درگذشت و در قبرستان تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد. فرزندانش نیز همچون پدرشان به طبابت پرداختند و از اطبای اصفهان بودند.