جیمز اسپیدر
| جیمز اسپیدر James Spader | |
|---|---|
| زادروز |
ماساچوست 7 فوریه 1960م |
| ملیت | امریکایی |
| شغل و تخصص اصلی | بازیگر |
| آثار | زیبا در لباس صورتی (1986م)؛ بچه‌های جدید (1985م)؛ وال استریت (1987م)؛ سکس، دروغ‌ها و نوار ویدئویی (1989م)؛ تأثیر بد (1990م)؛ مجموعۀ تلویزیونی فهرست سیاه (2013 - 2023م) |
| گروه مقاله | سینما |
| جوایز و افتخارات | بهترین بازیگر مرد جشنوارۀ فیلم کن 1989م |
جیمز اسپیدر (ماساچوست 7 فوریه 1960م- ) James Spader
(نام کامل: جیمز تاد اسپیدر[۱]) بازیگر امریکاییِ برندۀ جایزۀ بهترین بازیگر جشنواره فیلم کن. پدر و مادرش معلم بودند. در 17سالگی تحصیل در آکادمی فیلیپس[۲] را رها کرد تا در نیویورک به آموزش تئاتر بپردازد. بین فرصت‌های بازیگری روی صحنه و در تلویزیون، به عنوان کارگر راه‌آهن، رانندۀ کامیون، فروشندۀ سودا و نگهبان اصطبل امرار معاش می‌کرد. در آغاز دههٔ ۱۹۸۰م وارد سینما شد و اغلب در نقش جوان نازک‌نارنجی خبیث یا تباه شده به کار گرفته می‌شد؛ اما سرانجام نقش‌هایی متنوع‌تر از راه رسیدند که اوجش نقش پیچیدۀ فیلم‌بردارِ ویدئو در سکس، دروغ‌ها و نوار ویدئویی[۳] (1989م) بود که برای آن جایزۀ بهترین بازیگر جشنواره کن را از آن خود کرد.
اسپیدر در دو دهۀ آغازین فعالیتش ظاهری مقبول و اندکی زنانه داشت و به این ترتیب قاعدتاً نباید در جمع ستارگان مردانۀ سینمای آن روز آمریکا جایی می‌داشت؛ با این حال او نیز به شیوۀ خاص خود جذاب و اغواگر است. شخصیت‌پردازی‌های او در هر نقشی کوچک و بزرگ، مثبت یا منفی، نظر را جلب می‌کند. نخستین فیلمش که فیلم اول تام کروز نیز هست فیلم شکست‌خوردۀ عشق بی‌پایان[۴] (1981م) بود که در آن نقش برادر بروک شیلدز[۵] را بازی می‌کرد. در زیبا در لباس صورتی[۶] (1986م) دوست ثروتمند و بدطینت اندرو مکارتی[۷] بود و در فیلم‌هایی مثل بچه‌های جدید[۸] (1985م) و وال استریت[۹] (1987م) نقش جوان شسته-رفتۀ حریص و زیاده‌خواه را بازی می‌کند. نقش تعیین‌کنندۀ کارنامه‌اش در سکس، دروغ‌ها و نوار ویدئویی بود؛ نقش گراهام دالتون[۱۰]، جوانی وسوسه‌انگیز، معمایی و افشاگر واقعیت از طریق نوارهای ویدئویی، که از نظر جنسی ناتوان است، ولی خلوص مصرانه‌اش در برافکندن نقاب‌ها، تاثیری ماندگار و اساسی بر زندگی دوستش و زن زندگی او می‌گذارد. اگر نقش‌های اولیۀ او گاه تصنعی به نظر می‌آمدند و در بعضی فیلم‌ها مناسب نقش به نظر نمی‌رسید (مثلا در نقش «جک قصابِ» امروزی در جک بازگشته است[۱۱]/ 1988م)، پس از سکس، دروغ‌ها و نوار ویدئویی نقش‌هایش متقاعدکننده‌تر و هوشمندانه‌تر به نظر می‌رسیدند. در فیلم تأثیر بد[۱۲] (1990م) او جوان سربه‌راه محافظه‌کار و ترسویی است که در اثر دوستی با راب لو[۱۳] پایش به گرداب جنایت کشیده می‌شود. به نظر می‌رسد نقش‌های تحریک‌کننده و چالش‌برانگیز به اسپیدر برای جلوه‌گر ساختن استعداد واقعی‌اش فرصت بهتری می‌دهند تا شخصیت‌های کلیشه‌ای و مرسوم. از این نظر می‌توان شباهتی میان چهرۀ دوگانه و پیش‌بینی‌ناپذیر او در این نقش‌ها با بازیگر این سال‌ها، کریستوفر واکن، نیز یافت. از بازی‌های تحسین‌شدۀ او در یک-دو دهۀ اخیر به نقش ریموند ردگینتون[۱۴] در مجموعۀ تلویزیونی فهرست سیاه[۱۵] می‌توان اشاره کرد که یک جنایتکار برجسته و همکار اف بی آی در خنثی‌سازی جنایت‌های بین‌المللی است. این سریال طی سال‌های 2013 تا 2023م در ده فصل (و مجموع 218 قسمت) از طریق ان بی سی[۱۶] پخش شده است.