مه ولات، شهرستان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مه‌ولات، شهرستان (County) Mahvelat

(نام تاریخی: محولات) واقع در مناطق شرق شمالی ایران و جنوبِ مناطق مرکزی استان خراسان رضوی، با مرکزیت اداری شهر فیض‌آباد. از نواحی تاریخی خراسان که گمان می‌رود در دورۀ ساسانیان و سده‌های اولیۀ اسلامی از توابع نیشابور بوده است. معنا و وجه تسمیۀ این کلمه یا شکل تاریخی آن نامعلوم است. از اوایل سدۀ 9ق نام محولات در منابع تاریخی ذکر شده است. از این دوره ولايتِ «زاوه و محولات» به سرزمینی اطلاق می‌شد که با گسترش آن در پایان سدۀ 12 و در سدۀ بعد، به دلیل قرار داشتن تربت قطب‌الدین حیدر در آن به تربت حیدریه موسوم شد. از اوایل سدۀ بعد اطلاق نام ولایت بر زاوه و محولات منسوخ گردید و هریک به مثابه بلوکی (دهستان) در ولایت تربت حیدریه شناخته شدند.