بحرین

بَحرِین

بَحرِين

موقعیت. کشور پادشاهی بحرین مجمع‌الجزایری است مشتمل بر ۳۶ جزیره و جزیرک در خلیج بحرین، (شاخابۀ جنوبی خلیج فارس) و بین شبه‌جزیرۀ قطر و سرزمین اصلی عربستان سعودی جای دارد. مساحت این کشور ۷۲۰ کیلومتر مربع و پایتخت آن بندرشهر منامه است.

سیمای طبیعی. بزرگ‌ترین جزیرۀ این مجموعه یعنی، بحرین، ۴۳ کیلومتر درازا و ۱۶ کیلومتر پهنا دارد و مساحت آن به ۵۸۳ کیلومتر مربع می‌رسد. این جزیره به‌وسیلۀ پل‌ها و آزادراه‌هایی با جزیره‌های مُحرَّق، در دوراب‌های شمال شرقی، و ستره، در دوراب‌های ساحل شرقی، مرتبط است و از طریق جزیرۀ ام نعسان، در دوراب‌های غربی، و آزادراه فهد به طول ۲۵ کیلومتر با کشور عربستان سعودی در ارتباط است. جزایر بحرین پست و کم‌ارتفاع‌اند و از شنزارها و شوره‌زارهایی چند تشکیل یافته‌اند. بلندترین نقطۀ این کشور، تپۀ دوخان، در جزیرۀ بزرگ بحرین قرار دارد که ارتفاع آن به ۱۳۵ متر می‌رسد. تابستان‌های بحرین بسیار گرم و مرطوب است و بارندگی‌های آن غالباً به زمستان‌های نسبتاً معتدل و کوتاه منحصر می‌شود. بیابان‌های خشک و سوزان و گیاهان خاص و باتلاق‌های نمکی از دیگر ویژگی‌های این سرزمین است.

اقتصاد. منابع وسیع نفت و گاز، بحرین را به یکی از ثروتمندترین نواحی خاورمیانه مبدل کرده است و کشاورزی آن به تولید خرما، انگور، انجیر، و سبزیجات منحصر است. شبکۀ ارتباطات و مخابرات این کشور بسیار پیشرفته و مدرن است و بندر اصلی داد و ستد آن منامه است که از طریق فرودگاه بین‌المللی بحرین، در جزیرۀ محرق، با سراسر جهان در ارتباط است. درآمد سرشار نفت، این کشور را از نظر بهداشت و مراقبت‌های پزشکی و آموزشی و برقراری شبکه‌های ارتباطی و توسعۀ راه‌های زمینی در موقعیت ممتازی قرار داده است.

حکومت و سیاست. خاندان آل خلیفه که از ۱۷۸۳ در بحرین فرمانروایی دارند، در ۱۴ فوریۀ سال ۲۰۰۲ نظام حکومتی این کشور را از امارات به سلطنت بدل کردند. به‌موجب قانون اساسی مصوب همان سال، سلطنت در خاندان آل خلیفه موروثی شد و دو مجلس قانون‌گذاری در کنار آن تشکیل شد. ۴۰ عضو اعضای مجلس شورا را شاه بحرین برای چهار سال منصوب می‌کند و ۴۰ عضو مجلس نمایندگان این کشور را مردم برمی‌گزینند. نخست‌وزیر را شاه منصوب می‌کند و سمت اجرایی کشور را به وی محول می‌سازد.

مردم و تاریخ. جمعیت بحرین ۱,۲۶۲,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۱۷۵۲.۸ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. ۶۳ درصدشان بحرینی، سیزده درصد آسیایی، دَه درصد عرب غیربحرینی، هشت درصد ایرانی، و شش درصد از اقوام دیگرند. زبان رسمی آنان عربی است و آیین رسمی آن اسلام است. ۷۰ درصد از مردم بحرین پیرو مذهب شیعه و ۳۰ درصد سنّی‌اند. قدمت این کشور کهن به زمان سومری‌ها می‌رسد و نام آن در اسناد و مدارکی که از ایران باستان، یونان، و روم به‌جا ‌مانده، ذکر شده است. این سرزمین تا ظهور اسلام، جزیی از امپراتوری ایران بود و در قرون اولیه اسلامی خوارج و قرامطه بر آن حکم می‌راندند. مدتی نیز بخشی از قلمرو سلجوقیان عراق بود و در ۱۵۰۷م/۹۱۳ق به تصرّف پرتغالی‌ها درآمد. شاه‌عبّاس اوّل صفوی (۹۹۶ـ۱۰۳۸ق)، پرتغالی‌ها را در ۱۶۰۲م/۱۰۱۱ق از بحرین بیرون راند و بار دیگر آن‌جا را ضمیمۀ ایران کرد. در ۱۷۸۳ شیخ احمد ابن خلیفه بر آن مستولی شد، در ۱۹۱۴ تحت‌الحمایۀ انگلستان قرار گرفت و به یکی از پایگاه‌های نظامی این کشور در خاورمیانه مبدل شد. انگلیسی‌ها در ۱۹۷۰ نیروهای خود را از بحرین خارج کردند و به‌موجب همه‌پرسی اوت ۱۹۷۱ بحرین به استقلال رسید و امیر بحرین در رأس دولت قرار گرفت. براساس قانون اساسی سال ۲۰۰۲، مقام امارت به سلطنت تغییر یافت و شیخ حمدبن‌عیسی آل خلیفه با عنوان نخستین شاه بحرین، زمام امور کشور را دست گرفت.