جستانیان
جُستانیان
(یا: آل جستان) دودمانی از فرمانروایان دیلم که دست‌کم از اواخر قرن ۲ تا اواخر قرن ۴ق در رودبار الموت، طالقان و کرانه‌های شاهرود و سفیدرود حکم می‌راندند. خاستگاه این دودمان دانسته نیست. نخستین‌بار هنگامی از این دودمان یاد می‌شود که یکی از پادشاهان آن در ۱۷۶ق یحیی بن عبدالله علوی را در قلمرو خود پناه داد. پس از آن‌که مرزبان بن جستان اول در ۱۸۹ق مسلمان شد، سرنوشت و اقبال این خاندان با علویان زیدی ناحیۀ دیلم پیوند خورد و این گونه به‌نظر می‌رسد که به مذهب شیعه گرویدند. جستان سوم پسر وهسودان (؟ـ۳۰۴ق)، معروف‌ترین پادشاه آل جستان از هواداران سرسخت علویان طبرستان بود و خدمات ارزنده‌ای به آنان کرد. در قرن ۴ق یک دودمان دیلمی دیگر، آل مسافر/سلاریان طارم، که با جستانیان از راه ازدواج پیوندهای نزدیک خویشاوندی داشتند، آن‌ها را به زیر نفوذ خود درآوردند و از آن پس جستانیان به ناحیۀ جلگه‌ای گیلان رفتند و تختگاه خود را به لاهیجان تغییر دادند. در قرن ۵ق، از این دودمان جسته گریخته خبر داریم و گفته می‌شود که آنان فرمانگزار غزنویان و سپس سلجوقیان نورسیده شدند. اما پس از این، نام و نشانی از ایشان در تاریخ نیست.