حر ریاحی
حُرّ ریاحی ( ـ ۶۱ق)
(نام کامل: حرّ بن یزید بن ناجیه تمیمی ریاحی) از شهدای کربلا در روز عاشورا. در خاندانی با فضیلت که به شجاعت و جوانمردی و بزرگ‌منشی شهره بود، پرورش یافت. از بزرگان کوفه بود. عبیدالله بن زیاد او را به فرماندهی سپاهی هزار نفری برگماشت و برای بستن راه برروی امام حسین (ع) به وی مأموریت داد. وی در محلی به نام ذوحُسَم راه را به روی امام بست و مانع حرکت ایشان به کوفه یا حجاز شد. عمر بن سعد او را فرماندۀ بخشی از سپاه خود ساخت امّا وی، چون با خویشتن خلوت کرد و دشمنان امام را نیز در قتل و آزار وی مصمّم و جدّی یافت، درمیان دو انتخاب بزرگ، بالاخره پیوستن به امام و فداکاری و جهاد در راه او را برگزید و به حضور امام رفت و صورت بر زمین سایید و از امام تقاضای عفو کرد. مورد تفقد امام قرار گرفت و توبه‌اش پذیرفته شد. به درخواست خود و با اجازۀ امام عازم میدان جنگ شد و پس از موعظۀ لشکریان عمر سعد، با آنان جنگید و بالاخره به شهادت رسید. امام بعد از شهادت بر سر بالین وی حاضر شد و از او تمجید کرد. گفته‌اند که گروهی از خویشان حرّ از قبیلۀ بنی تمیم جسدش را به محلی که در ۷کیلومتری غرب کربلا واقع است، برده و در آن‌جا دفن کردند. بر فراز مدفن او گنبدی بنا شده است. این بقعه توسط شاه اسماعیل (یا شاه‌عباس) صفوی تجدید بنا و نوسازی شده است.