درس گفتارهای فلسفه تاریخ

درس‌گفتارهای فلسفۀ تاریخ (Vorlesungen Uber die Philosophie der Geschichte)
مجموعۀ گفتارهای گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، درباب فلسفۀ تاریخ، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۸۳۷. فلسفۀ تاریخ در اندیشۀ هگل پیوندی مستقیم با فلسفۀ حق او دارد. هگل تاریخ جهان را در چهار مرحله طبقه‌بندی می‌کند؛ دورۀ شرقی، دورۀ یونانی، دورۀ رومی، و دورۀ آلمانی. دورۀ شرقی، دورۀ آگاهی بی‌واسطه است که در آن فردیت در مرتبه‌ای فرودست قرار دارد. در دورۀ یونانی، فردیّت در قلب نهادهای مدنی و اجتماعی ظهور می‌یابد. در دورۀ رومی، دولت بر فراز فرد ظاهر می‌شود و فرد جز در هیئت انتزاع نصیبی از حرمت انسانی نمی‌برد. دورۀ آلمانی تاریخ، آشتی عقل با مسیحیت است. در این دوره روح به خود بازمی‌گردد و آزادی حقیقت خود را به‌کمال بازمی‌یابد. نتیجۀ نهایی استدلال‌های هگل آن است که چون امر واقعی در اساس امری است که در درون تاریخ تحقق می‌یابد، بنابراین در اساس عقلانی نیز هست، و داوری اخلاقی دربارۀ آن به هیچ‌رو محلی از اعراب ندارد.