شیمیوسنتز

شیمیوسَنْتِز (chemosynthesis)

(یا: شیمی آمایش) روش ساختن پروتوپلاسم (محتویات یاخته)، با استفاده از انرژی حاصل از واکنش‌های شیمیایی به جای انرژی نورانی. در فرآیند فتوسنتز، برای این عمل از انرژی نورانی استفاده می‌شود. این فرآیند را باکتری‌های خاصی صورت می‌دهند که قادرند با استفاده از دی‌اکسید کربن و‌‌ آب، و با به کارگیری انرژی حاصل از شیوه‌های خاص تنفس سلولی، ترکیبات آلی بسازند. باکتری‌های شوره‌گذار گروهی از این موجودات‌اند که نیتروژن آزاد را به شکلی درمی‌آورند که گیاهان آن را جذب می‌کنند. از آن جمله‌اند نیتروباکترها که نیتریت‌ها را به نیترات اکسیده می‌کنند. این امر بخش حیاتی چرخۀ نیتروژن است. از آن‌جا که باکتری‌های شیمیوسنتزکننده قادرند بدون انرژی نور زندگی کنند، می‌توانند در تاریکی و نواحی غیرقابل زیستی چون چشمه‌های آب گرم اقیانوس آرام به حیات خود ادامه دهند. در حوالی این چشمه‌ها دما به ۳۵۰ درجۀ سلسیوس می‌رسد. در این نواحی باکتری‌های شیمیوسنتزکننده عضو اصلی شبکۀ غذایی‌اند و موجب حیات ماهی‌ها و سایر اشکال زندگی دریایی می‌شوند.

 

---