طبرسرانی
طَبَرْسَرانی
از اقوام قفقازی ساکن ناحیۀ طبرسران در جنوب شرقی جمهوری خودمختار داغستان. طبرسران‌ها از شرق با آذربایجان، از شمال با دارگین‌ها و از جنوب با لزگی‌ها و از غرب با آگول‌ها همسایه بودند. طبق سرشماری ۱۹۷۹ جمعیت طبرسران‌ها بالغ بر ۷۵,۲۳۹ نفر بوده است. زبان آن‌ها از گروه زبان‌های قفقازی است که از دو دستۀ شمالی و جنوبی تشکیل می‌‌شود. طبرسرانی‌ها مسلمان شافعی هستند. اینان در قرن ۹ق حکومتی قومی موسوم به معصومات تشکیل دادند که بعدها به دو دستۀ قادی و معصوم تقسیم شد. دولت صفویه برای طبرسران از آن جهت که مقتل و مدفن سلطان حیدر، پدر شاه‌اسماعیل اول، بود احترام زیادی قائل بودند و بعضی از شاهان صفوی همسرانی از امیرزادگان طبرسرانی داشتند. معصومان و قادیان طبرسران گاه متحد دولت ایران، گاه متحد دولت عثمانی و گاهی مطیع دولت روسیه بودند. نادرشاه افشار در ۱۱۵۵ق ناحیۀ طبرسران را پس از تحمیل تلفات سنگین به تصرّف درآورد. طبرسران در جریان جنگ‌های اول ایران و روسیه و انعقاد قرارداد گلستان در ۱۲۲۸ق ضمیمۀ قلمرو روسیۀ تزاری شد.