عضدالدوله دیلمی
عَضُدُالدّولۀ دیلمی (۳۲۴ـ۳۷۲ق)
دومین امیر (حک: ۳۳۸ـ۳۷۲ق) مقتدر و معروف سلسلۀ آل بویه. ابوشجاع به وصیت علی عِمادُالدّوله، جانشین او در فارس شد و در ۳۴۰ق از مطیع، خلیفۀ عباسی، لقب «عَضُدُالدّوله» گرفت. ابتدا در خراسان برضد سامانیان شورید و سپس به یاری مُعِزُالدّولۀ دیلمی در ۳۵۵ق عمان و در ۳۵۷ق کرمان را فتح کرد. این ایالت از این تاریخ به بعد رسماً به قلمرو آل بویه منضم شد. چون به قصد فرومالیدن عِزُّالدّولۀ دیلمی متوجه عراق شد، پدرش، رُکْنُ‌الدّوله، با او مخالفت کرد، اما پس از مرگ پدر (۳۶۷ق)، بغداد را تصرف کرد و عِزُّالدّوله را به‌قتل رساند و نام او برای نخستین‌بار در خطبه، پس از خلیفه خوانده شد. در ۳۶۹ق خود را «شاهنشاه» نامید، در حالی که پیش از آن خود را «ملک عادل» می‌نامید و در بغداد خلیفه شخصاً تاج بر سر وی نهاد. با دولت بیزانس و فاطمیان صلح کرد و هیچ تمایلی برای اقدام نظامی برضد آنان نشان نداد. دورۀ فرمانروایی او را باید عصر طلایی حکمروایی آل بویه از نظر فرهنگی و سیاسی دانست. او مردی ادیب و شاعر بود و به شاعران و عالمان احترام می گذارد و آنان را می‌نواخت. شاعران و دانشمندان بزرگی در دربار او بودند. کتابخانۀ بزرگ و معتبر او در زمان خود کم‌نظیر بود. آثار و ابنیۀ بسیاری در عراق و فارس ساخت که ازجملۀ آن‌ها می‌توان به مراقد امام علی (ع) در نجف اشرف و امام حسین (ع) در کربلا اشاره کرد.