فکر
فکر
در لغت به‌معنی «اندیشه» و در اصطلاح منطق، جست‌و‌جوگری‌های ذهن که نتیجۀ آن سیر از معلوم به مجهول است. چون ذهن در‌برابر امری مجهول قرار گیرد متوجه معلوماتی (مبادی) می‌شود که به‌گونه‌ای با مجهول در ارتباط‌اند؛ و آن گاه به ترتیبِ امور معلوم می‌پردازد و بدین‌سان به‌سوی مجهول حرکت و مجهول را کشف می‌کند. بنابراین، فکر شامل دو حرکت ذهنی است: ۱. حرکت از مجهول به‌سوی معلومات (حرکةالی‌المبادی)؛ ۲. حرکت از معلومات یا مبادی به‌سوی مجهول و در نتیجه کشف مجهول که مراد و مقصود است (= حرکة من‌المبادی الی‌المراد). در جریان حلّ ساده‌ترین مسائل حساب تا پیچیده‌ترین موضوعات علمی این دو حرکت به کار است. فکر در فلسفۀ اروپایی سه قاعده دارد که اساس منطق را هم تشکیل می‌دهند ۱. هو هُویّت؛ الف، الف است ۲. امتناع اجتماع نقیضین؛ ۳. منع خُلُوّ یا امتناع ارتفاع نقیضین.