قاعده قبح عقاب بلا بیان

قاعدۀ قُبح عِقاب بِلا بَیان
بنابر این قاعدۀ عقلی، که مبنای برائت عقلی است، شارع و قانون‌گذار قبل از آن‌که تصمیمات خود را به اطلاع مردم برساند، نمی‌تواند به‌ دلیل تخلّف از آن کسی را کیفر دهد؛ بنابراین هرگاه پس از تفحص، دسترسی به‌ دلیل پیدا نکردیم، تکلیفی نخواهیم داشت، زیرا قبیح است خداوند قبل از اتمام حجت کسی را عقاب کند. چنانکه در قرآن کریم آمده است. «ما عذاب‌کننده نیستیم مگر آن‌که پیشتر پیامبری گسیل داشته باشیم» (اسراء، ۱۵). همچنین ماده ۲ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران می‌گوید: «قوانین پانزده روز پس از انتشار در سراسر کشور لازم‌الاجرا است».