لبشابر، آلبرت (۱۹۳۴)
لِبْشابِر، آلبِرت (۱۹۳۴)(Libchaber, Albert)
فیزیک‌دان فرانسوی. آزمایش او در زمینۀ جریان بی‌نظم درون هلیوم مایع به شناسایی یکی از عوامل پدیدآورندۀ آشوب[۱] منجر شد. پیش از این آزمایش، آشوب را فقط کنجکاوی ریاضی تلقی می‌کردند. او بعدها مسیر دومی را هم برای آشوب نشان داد. هلیوم مایع را در ظرفی فلزی به پهنای سه میلی‌متر به‌آرامی گرم کرد و جریان آن را زیرنظر گرفت. به این ترتیب، گردشار[۲]ها تشکیل شدند و چین‌وشکن‌های موج شروع به بالا و پایین رفتن کردند، به‌طوری‌که طول موج مربوط به هر موج دقیقاً دوبرابر موج قبلی شد. این امر به‌معنی دوبرابرشدن آبشاری دوره بود و جریان موج سرانجام آشوبی می‌شد. لبشابر در پاریس و در خانوادۀ مهاجری از یهودیان لهستانی زاده شد. شش‌‌ساله بود که آلمانی‌ها فرانسه را اشغال کردند. پدر و مادرش تشخیص دادند که او و برادرش شانس بیشتری برای زنده‌ماندن دارند و به همین علت، آن‌ها را در کسوت یتیمان کاتولیک به‌حال خود رها کردند. آن دو بعد از چهارسال به خانواده‌شان پیوستند. پس از دریافت دانشنامۀ کارشناسی ریاضی، به دانشگاه ایلینوی[۳] رفت تا زیرنظر جان باردین[۴] ادامه تحصیل دهد، ولی این دوره ناتمام ماند، زیرا برای شرکت در جنگ الجزایر به خدمت فراخوانده شد. در بازگشت به پاریس، تحقیقاتش را در اِکول نُرمال[۵] شروع کرد و در آن‌جا آزمایش معروفش را انجام داد (۱۹۷۹). در ۱۹۸۳، به دانشگاه شیکاگو رفت و به پژوهش‌هایش در زمینۀ آشوب ادامه داد. در ۱۹۹۱، به پرینستون[۶] منتقل شد و در آن‌جا به بررسی آشوب در زیست‌شناسی پرداخت. در ۱۹۹۴، به دانشگاه راکفلر[۷]، در نیویورک، انتقال یافت.