لوپیش، فرناون (ح ۱۳۸۰ـ بعد از ۱۴۵۹م)

لوپیش، فِرناون (ح ۱۳۸۰ـ بعد از ۱۴۵۹م)(Lopes, Fernão)
مورخ پرتغالی. وقایع‌نامۀ او (شروع ۱۴۳۴م) شرح روشن تاریخ شاهان سلسلۀ آویس است که از ۱۳۵۷ تا ۱۴۱۱م بر پرتغال سلطنت کردند. متولّی بایگانی سلطنتی قلعۀ سن‌ژرژ لیسبون بود و در ۱۴۲۲م منشی معتمد فرناندو (وفات ۱۴۴۳م)، از پسران کوچک ژان اول، نیز شد. در ۱۴۲۸م سِمت سردفتر رسمی ژان اول را به‌عهده گرفت. دوارته، جانشین ژان، او را منشی سلطنتی کرد و در ۱۴۳۴م از او خواست زندگی همۀ پادشاهان پرتغال تا مرگ ژان اول را بنویسد. بخش‌های مربوط به دوران سلطنت سه سَلَفِ بلافصلِ دوارته (پدرو اول، فرناندو اول و ژان اول) تنها قسمت‌های باقی‌مانده از وقایع‌نامۀ اوست که البته بخش آخر همان‌ها هم ناقص است. زورارا، وقایع‌نگار سلطنتی و جانشین بلافصل لوپیش، هرچند مانند روییِ پینیایی از رونویسی و مخدوش‌کردن نوشته‌های او پرهیز کرد، به‌جای توسل به روش لوپیش در استناد به مدارک بایگانی‌شده از توضیحاتِ پرآب‌وتابِ شاهدان عینی بهره گرفت. با این‌حال، گرچه لوپیش به‌زعم خود تاریخ‌نگاری است که می‌کوشد با بهره‌گیری از اسناد و تطبیق منابع از یکسویه‌نگری دوری کند، همین‌که در شرح‌حال ژان اول هرگونه وقایع‌نامه مغایر با وقایع‌نامه خود را بی‌ارزش می‌داند، نشان‌دهندۀ این است که خود او نیز میل وافری به مخدوش‌کردن آثار سایر وقایع‌نگاران داشته است. چندین نسخۀ خطی از سه وقایع‌نامۀ لوپیش متعلق به قرون ۱۶ و ۱۷ باقی است، اما هیچ‌یک تا ۱۶۴۴ به‌چاپ نرسید.

 

---