مستشرقان و قرآن
مستشرقان و قرآن
رویکرد مستشرقان به قرآن و علوم قرآنی. همواره اروپاییان در صدد شناخت متون دینی و سنتی و نیز فرهنگ و اجتماع مردمان مشرق‌زمین بوده‌اند. مستشرقان و محققان شرق‌شناس با تألیف کتاب‌های موضوعی یا دایرۀ‌المعارف‌های بزرگ، ترجمۀ کتب مرجع و تصحیح متون سنتی، تحقیقاتی بسیار و آثار متعددی در زمینۀ قرآن خلق کرده‌اند. از آرای مستشرقان چنین برمی‌آید که آنان منشأ غیرالهی برای قرآن قائل‌اند، وحی را تجربۀ ذهنی و حروف مقطعه را بی‌معنا می‌دانند؛ تقسیماتی چون سوره، آیه، حزب، جزء را به سبب تسهیل در مطالعۀ قرآن می‌دانند که بعدها صورت پذیرفته است و منشأ قرآن را همان ادبیات عرب عصر جاهلی می‌دانند؛ همچنین معتقدند ترتیب سوره‌های قرآن در زمان حضرت محمد (ص) این گونه نبوده است. اکثر محققان اختلاف قرائت قرآن را ناشی از خطا و اشتباه در نوشتن کلمات می‌دانند و یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین اصولی را که مسلمانان دربارۀ قرآن به آن اعتقاد دارند، یعنی توقیفی بودن ترتیب سوره‌ها را انکار می‌کنند. برخی مستشرقان بزرگ مانند تئودور نولدکه که نخستین تاریخ قرآن را نوشته است و این اصطلاح را باب کرده و نیز مونتگمری وات، در زمینۀ اسلام‌شناسی آثاری بسیاری دارد. از آثار قرآنی وات بازنگری و بازنگاری درآمدی بر تاریخ قرآن اثر ریچارد، بل استاد او، بوده است. محمد در مکه و محمد در مدینه نیز از دیگر آثار مهم او است. ژری بلاشر، که از جمله آثار او افزون بر ترجمۀ قرآن به زبان فرانسه (بر حسب ترتیب زمانی)، در آستانۀ قرآن و «قرآن» است، در کتاب «قرآن» به مباحثی چون رسالت قرآن در مکه، چگونگی تکوین قرآن، چگونگی تشخیص سوره‌های مکی از مدنی و تأثیر قرآن در زندگی مسلمانان پرداخته است. گلدزیهر، که عقاید وی با نفی و غضب شدید مسلمانان روبه‌رو شده است، مهم‌ترین اثر او مذاهب تفسیری در میان مسلمانان نام دارد؛ در این کتاب تفسیر مأثور، تفسیر در سایه تصوف، فرقه‌گرایی دینی و عقیدۀ اهل رأی نقد و بررسی شده است. آرتور جفری، از جمله آثار او تصحیح کتاب المصاحف ابی‌داوود سجستانی؛ واژه‌های دخیل در قرآن کتاب القرآن و ابوعبیده و قرآن است.
43011200