منطق پور ـ روآیال یا فن اندیشیدن
منطق پور ـ روآیال یا فن اندیشیدن (Logique de Port-Royal ou Art de Penser)
رسالهای در فلسفه و منطق، از آنتوان آرنو (مشهور به آرنوی بزرگ) و پیِر نیکول، منتشر شده به فرانسوی در ۱۶۶۲. این کتاب در ۴ بخش تدوین شده است: بخش اول، مفاهیم؛ بخش دوم، حکم یا طرق بیان آن؛ بخش سوم، استدلال و قواعد آن؛ و بخش چهارم، روش حقیقی شناخت. در بخش نخست مفاهیم برحسب طبیعت، نحوۀ عرضه به ذهن انسان، تنوع موضوعات، و خصلت کلی یا جزئیشان بررسی شدهاند. بخش دوم به بررسی همۀ جهات و ارتباط کلمهها با قضایا اختصاص دارد. بخش سوم دربارۀ قیاس و اقسام گوناگون آن است، و بخش چهارم، که بسیار مهم و شیوۀ طرح اصول در آن استادانه است، شناخت اشیاء است. که با ذهن حاصل میشود و یقینی ایجاد میکند که از حواس فراتر میرود. در این روش ۲ شیوه بهکار میرود؛ تحلیل (امکانِ جستوجوی حقیقت) و ترکیب (امکانِ انتقال آن به دیگران). فن اندیشیدن نیز صفت ذاتی انسان و روشنگر طریق الیالله (واقعیت اعلی) است. هدف منطق پور روآیال در نهایت اخلاقی است و به دکارتگرایی، جهتی اخلاقی میبخشد، اما این اثر صرفاً از نظر عقیدتی کتابی مهم نیست، بلکه در کمتر اثری چنین انسانگرایی کلاسیک با بیان علمیای چنین تجریدی همراه بوده است. مؤلفان که هردو از یانسیهای مشهور بودند، این اثر را در ابتدا برای آموزش دوکِ جوان شوروز نوشتند.