مکابیان
مَکّابیان
(یا: حَشْموناییان) دودمانی یهودی از اعقاب حشمون و مکابیوس، که در قرن‌های ۲ و ۳م در اعادۀ حیات سیاسی و دینی قوم خود مقام رهبری داشتند. نام این دودمان در تاریخ با عنوان خاندان متاثیا، از علمای دینی یهود ظاهر می‌شود. متاثیا با هلنیسمِ آنتیوخوس پنجم سوری به مخالفت برخاست و به کوهستان گریخت و گروهی از حسیدیم به او پیوستند و به جنگ چریکی پرداختند. پس از مرگ او (۱۶۶پ‌م) پسرش یهودای مکابی اورشلیم را گرفت و بت‌پرستی را برانداخت، عید حنوکا یادبود همین پیروزی است (۱۶۵پ‌م). حکومت مکابیان تا ۶۳پ‌م، که اورشلیم به‌دست پومپیوس فتح شد، ادامه داشت. بهترین منبع تاریخ مکابیان، کتاب مکابیان مشتمل بر دو جلد است که دو کتاب آخر عهد عتیق را تشکیل می‌دهد، امّا در ترجمۀ مجاز کتاب مقدس غربی در زمرۀ کتب مشکوک شمرده می‌شود.