مگنا کارتا

مَگْنا کارْتا (Magna Carta)

واژه‌ای لاتین به معنای «منشور بزرگ». در تاریخ انگلستان، منشور اعطایی پادشاه جان لکلند در ۱۲۱۵م. از آن همچون سند تضمین حقوق بشر در برابر قدرت نامحدود پادشاه یاد می‌شود. استیون لنگتون، اسقف اعظم انگلستان، در واکنش به خواست‌های پادشاه برای دریافت عوارض از زمین‌داران بزرگ و محدود کردن امتیازهای قرون وسطایی کلیسا، در ۱۲۱۳م به بارون‌ها پیش‌نهاد کرد که سند الزام‌آوری تدوین کنند. پادشاه جان در ۱۵ ژوئن ۱۲۱۵م ناگزیر شد این منشور را در رانیمید، محلی در ساری کنونی، بپذیرد. مگنا کارتا با تأکید بر حقوق قرون وسطایی کلیسا آغاز می‌شود. برخی از بندهای این منشور برای مقابله با نقض رسوم فئودالی تنظیم شده است. دیگر بندها و تبصره‌ها برای مقابله با اخاذی و بی‌عدالتی مقامات سلطنتی تنظیم شده است. امتیازهایی که لندن و دیگر شهرها داشتند نیز در این منشور تضمین شده است. با افول فئودالیسم، مگنا کارتا نیز اهمیت خود را از دست داد و در دوران سلطنت تودورها تقریباً به فراموشی سپرده شد. در قرن ۱۷ حزب پارلمانی بار دیگر این منشور را احیا کرد و با برداشتی نوین همچون سندی مردم‌سالارانه آن را برای تضمین حقوق مردم ارایه داد.

---