نقشه نگاری
نقشه‌نگاری (map projection)
روش نمایش سطح کروی زمین روی کاغذ تخت. متداول‌ترین شیوۀ این کار کشیدن سطح زمین داخل کادری مستطیلی است. ضعف اصلی این شیوه آن است که کشورهای کوهستانی و دارای نقاط مرتفع را به‌صورت نامتناسب وسیع نشان می‌دهد. معروف‌ترین نقشۀ استوانه‌ای[۱] نقشۀ مرکاتور[۲] است که قدمت آن به ۱۵۶۹ می‌رسد. اگرچه این نوع نقشه اندازۀ قاره‌های نیمکرۀ شمالی را اغراق‌آمیز نشان می‌دهد، بهترین نقشه برای ناوبری[۳] است، زیرا سمت ثابت در آن با خط مستقیم نمایش داده می‌شود. در ۱۹۷۳، آرنو پترز[۴] آلمانی نقشۀ پترز[۵] را ابداع کرد و در آن کشورهای جهان را با مساحت نسبی واقعی نشان داد. در سایر نقشه‌ها، یا خطوط طول و عرض جغرافیایی مستقیم نیستند یا سطح زمین با قطعاتی نشان داده می‌شود که در طول خط استوا به‌هم متصل می‌شوند. در ۱۹۹۲، میچل فایگنباوم[۶] نقشۀ تطبیق بهینه[۷] را ابداع کرد. برای تهیۀ این نقشه از برنامه‌ای رایانه‌ای استفاده شد که با گرفتن داده‌های مرز هر ناحیه و محاسبۀ تصویر آن نقشه‌ای با کمترین بی‌دقتی طراحی می‌کرد. نقشه‌نگاری سنتی بر این نظریه مبتنی است که هر گاه چراغی در وسط کرۀ شفاف زمین قرار داده شود، تصویر عوارض سطحی زمین به‌صورت سایه روی ورقۀ کاغذی در نزدیکی سطح زمین می‌افتد. این ورقۀ کاغذ ممکن است تخت باشد و روی یکی از قطب‌ها قرار گیرد (سمتی[۸] یا سمت‌الراسی[۹])، یا دور استوا لوله شود (استوانه‌ای[۱۰])، یا به‌شکل مخروط مرتفعی درآید که قاعدۀ آن به استوا متکی باشد (مخروطی[۱۱]). نقشه‌های حاصل با هم تفاوت دارند و سطح[۱۲] یا جهت[۱۳] را با اعوجاج نشان می‌دهند و هر یک برای کار خاصی مناسب‌اند. مثلاً از نقشه‌هایی با کمترین اعوجاج سطح به‌منزلۀ نقشۀ پراکندگی[۱۴]، و از نقشه‌هایی با کمترین اعوجاج جهت به‌منزلۀ نقشۀ ناوبری[۱۵] استفاده می‌کنند.