کتسیبیوس

کِتِسیبیوس (قرن ۳پ‌م)(Ctesibius)

مخترع یونانی. به‌سبب کار روی وسایلی که با نیروی آب یا هوا کار می‌کنند، شهرت یافت. کتسیبیوس در اسکندریۀ مصر زندگی می‌کرد که در آن زمان مرکز فراگیری علم بود و بزرگ‌ترین کتابخانۀ جهان باستان را در خود جای داده بود. نخستین کسی که از اختراعات کتسیبیوس استفاده کرد، پدرش بود که به آرایشگری اشتغال داشت. کتسیبیوس آینۀ آرایشگر را به قطعه‌ای سرب، به‌منزلۀ وزنۀ تعادل، مجهز کرد. آینه و وزنه از طنابی آویزان بودند و سر متصل به وزنۀ طناب از روی لولۀ عمودی بلندی می‌گذشت؛ به‌طوری که وزن سرب بخشی از وزن آینه را خنثی می‌کرد و بالا و پایین بردن آینه آسان‌تر می‌شد. هنگامی که کتسیبیوس متوجه شد وقتی وزنۀ ‌تعادل سربی به‌سرعت در داخل لوله به‌حرکت درآید، صدا ایجاد می‌کند، به فکر اختراعی دیگر افتاد. او با تکیه بر این اصل نوعی اُرگ آبی ساخت که در آن، هوا بر اثر وزن آب به داخل لوله‌های ارگ رانده می‌شد. او با استفاده از وزنه‌های آبی، یعنی ظرف‌هایی که با آب پُر می‌شدند، و به کمک هوای فشرده، نوعی منجنیق بادی ساخت. بیشترین شهرت کتسیبیوس به‌سبب تکمیل ساعت آبی است که مصریان عهد باستان اختراع کرده بودند. در این ساعت، آب با آهنگ ثابت به داخل ظرفی می‌چکید و شناوری را بالا می‌آورد که به عقربه‌ای متصل بود و وقت را نشان می‌داد. او میلۀ دندانه‌داری به شناور اضافه کرد که چرخ دندانه‌داری را می‌چرخاند و سبب می‌شد بعضی خصیصه‌های تزیینی، مانند پرندگان آوازخوان، عروسک‌های متحرک، زنگوله‌ها، و ابزارهای دیگر به‌کار افتند.