کرمانشاه، شهر
| کرمانشاه، شهر | |
|---|---|
| استان | کرمانشاه |
| شهرستان | کرمانشاه |
| جمعیت | ۷۹۴,۸۶۳ نفر (۱۳۸۵ش) |
| موقعیت | ۴۱۳کیلومتری جنوب غربی تهران، سر راه همدان به قصر شیرین و مرز خسروی و نیز سر راه ایلام به همدان و سنندج |
| نوع اقلیم | معتدل و نیمه‌خشک |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱,۴۲۰ متر |
| برخی بناها | بیستون، طاق بستان، مسجد جامع و مسجد عماد‌الدوله |
کرمانشاه، شهر
واقع در استان کرمانشاه و مرکز اداری استان کرمانشاه و نیز مرکز اداری شهرستان کرمانشاه. با ارتفاع ۱,۴۲۰ متر، در دشتی در ۴۱۳کیلومتری جنوب غربی تهران، سر راه همدان به قصر شیرین و مرز خسروی و نیز سر راه ایلام به همدان و سنندج قرار دارد. اقلیم این شهر معتدل و نیمه‌خشک و جمعیت آن ۷۹۴,۸۶۳ نفر است (۱۳۸۵). میانگین حداکثر دمای آن ۲۳.۲ درجۀ سانتی‌گراد و میانگین حداقل دمای آن ۵.۷ درجۀ سانتی‌گراد و میانگین بارندگی سالانۀ آن نیز ۴۶۰ میلی‌متر است. کرمانشاه سابقۀ تاریخی دیرینه‌ای دارد. بررسی‌های انجام‌شده بیانگر آن است که سلطنت مادها در این ناحیه پایه‌گذاری شده و ساختمان شهر به بهرام چهارم و به روایتی به قباد اوّل ساسانی منسوب است. در زمان ساسانيان و چندي پس از غلبۀ اسلام، جغرافي‌نويسان اسلامي منطقۀ مزبور را ماه می‌نامیدند و شهر کرمانشاه را قرمیسین می‌خواندند. نام مزبور تا قرن ۱۰م بر آن اطلاق می‌شد و از آن به بعد به کرمانشاه موسوم شد. چون مالیات آن پس از غلبۀ اعراب، به مردم کوفه و بصره تعلق می‌گرفت، بخش علیای آن را ماه کوفه و بخش سفلا را ماه بصره می‌خواندند. در روزگار عباسیان، کرمانشاه از شهرهای معتبر ناحیۀ جبال بود و در ردیف اصفهان و ری قرار داشت. در حملۀ مغول به‌سختی آسیب دید و ویران شد. در روزگار صفویان در تصرف عثمانی بود. نادرشاه افشار آن را از تصرف اشغال‌گران ترک خارج کرد و آنان را از صفحات غرب ایران بیرون راند. قاجاریان به این شهر اهمیت می‌دادند و آن را به پایگاه نظامی مجهزی تبدیل کردند. در جنگ جهانی اوّل به تصرف قوای عثمانی درآمد، با سقوط بغداد آن را تخلیه و انگلیسی‌ها در جنگ جهانی دوم آن را اشغال کردند و پس از پایان جنگ آن را به ایران بازگرداندند. کرمانشاه آثار تاریخی بسیاری دارد. دو دخمۀ بزرگ و کوچک از زمان مادها در صحنه و بیستون و طاق بستان از آثار پیش از اسلام و مسجد جامع و مسجد عماد‌الدوله، ازجمله آثار پس از اسلام این شهر است.