کوارک
کوارْک (quark)
در فیزیک، ذره‌ای بنیادی[۱] و سازندۀ اصلی همۀ انواع هادرون‌ها[۲]. هادرون‌ها ذراتی زیراتمی‌اند که نسبت به نیروی هسته‌ای قوی واکنش نشان می‌دهند و به دو گروه باریون‌ها[۳]، ازجمله نوترون[۴] و پروتون[۵]، و مزون‌ها[۶] تقسیم می‌شوند. بار الکتریکی کوارک‌ها به‌صورت کسرهایی از بار الکترون با علامت مثبت و منفی است؛ بارهایی معادل ۳/۲+یا ۳/۱- بار الکترون. کوارک‌ها به شش دسته یا «طعم» تقسیم می‌شوند: بالا، پایین، سر، ته، شگفت، و افسون که هریک از آن‌ها دارای سه‌گونه یا «رنگ»اند: سرخ، سبز، و آبی. در این‌جا منظور رنگ‌هایی نیست که با چشم دیده می‌شوند، ولی این تشبیه از بسیاری جهات سودمند است. هر کوارک دارای پادذره‌ای[۷] با نام پادکوارک[۸] است (← کرومودینامیک_کوانتومی). دو گروه از فیزیک‌دانانِ آزمایشگاه فرِمی[۹] در مارس ۱۹۹۵، موجودیت کوارک «سَر» را تأیید کردند. این کوارک ذره‌ای ناپایدار است و احتمالاً زمان ماندگاری‌اش بیشتر از یک میلیونیم یک میلیاردُمِ یک‌میلیاردُمِ ثانیه (۲۴-۱۰ ثانیه) نیست، اما آزمایش‌های صورت‌گرفته در فرمی‌لَب نشان می‌دهند که حداقل جرم آن در حدود اتم نقره، یعنی ۲۰هزار برابر جرم کوارک «بالا» است.