کودکستان
کودکستان
تشکیلات آموزشی برای کودکان سه تا پنج‌ساله. نخستین کودکستان در ۱۸۳۶، در آلمان به‌همّت فریدریش فروبل تأسیس شد. زمینه‌سازیِ آموزشِ کودکستانی در کشورهای مختلف، بسیار از‌هم متفاوت است. در انگلستان، کمتر از نصف جمعیت کودکان سه و چهارساله از آموزش کودکستانی بهره‌مند می‌شوند. در فرانسه، همۀ کودکان از ۳سالگی به مدرسۀ مادرانه (= مهدکودک)، که دولت اداره می‌کند، وارد می‌شوند. در ژاپن، تعلیمات فقط از ۶سالگی اجباری است، اما ۹۰درصد کودکان را از ۳سالگی در مهدکودکی خصوصی ثبت‌نام می‌کنند. در بریتانیا نخستین کودکستان را یک تبعیدی آلمانی، به‌نام یوهانس رونگه، در ۱۸۵۱ در همپستید، لندن، افتتاح کرد که بر فلسفۀ فروبل مبتنی بود. مارگارت مک‌میلن (۱۸۶۰ـ۱۹۳۱) و خواهرش ریچل، که در ناحیۀ باراندازان لندن کار می‌کردند، آموزش کودکستانی را در سال ۱۹۱۱ به فرزندان طبقۀ کارگر تسرّی دادند. قانون آموزش و پرورشِ مصوّب ۱۹۴۴ انگلستان، مهدکودک را اجباری نکرد. با همۀ فشار فزایندۀ والدین از دهۀ ۱۹۶۰ گسترشی کُند صورت پذیرد؛ با این‌حال در پایان دهۀ ۱۹۸۰، انگلستان هنوز ازلحاظ تدارک محل برای تأسیس کودکستان از اکثر کشورهای اروپایی عقب‌تر بود. اگرچه ۴۵درصد کودکان سه و چهارساله در ۱۹۹۲ تحت تعلیم بودند، اما فقط نیمی از آنان در کلاس‌های کودکستان یا مهدکودک واقعی تعلیم می‌دیدند؛ بقیۀ آن‌ها کلاس‌های ابتدایی را می‌گذراندند. در ایران، مؤسسۀ آموزش و پرورش کودکان در سنین پیش از دبستان، معمولاً برای کودکان پنج و شش‌ساله بود. در مهدکودک‌ها و پیش‌دبستان‌ها برنامه‌ها و آموزش‌هایی جهت رشد و شکوفایی استعداد‌ها و خلاقیت‌های کودکان، به‌ویژه در پیش‌دبستان‌ها جهت آماده‌سازی آنان برای ورود به کلاس اول، تدارک دیده می‌شود. کودکستان، ممکن است دولتی یا خصوصی، و تمام‌وقت یا نیمه‌وقت باشد. مربیان آموزش و پرورش کودکستانی باید متخصص و دارای مجوز چنین آموزش و پرورشی باشند. قدمت تأسیس کودکستان در ایران، به ۱۲۸۹ش، تأسیس کاخ کودکان برای اطفال ارامنه، می‌رسد، که خانم مارگارت سروریان بنیاد‌گذار آن بود. جبار عسکرزادۀ باغچه‌بان، در ۱۳۰۳ش، نخستین کودکستان برای کودکان ایرانی را در تبریز بنیاد نهاد. سپس برسابه هوسپیان، کودکستان برسابه را تأسیس کرد ۱۳۱۰)ش) .نخستین آیین‌نامۀ کودکستان در ایران، در دویست‌وچهل‌وهشتمین جلسۀ شورای عالی معارف تدوین شد. این آیین‌نامه مشتمل بر پنج قسمت و چهارده ماده است و در آن به موارد ذیل اشاره شده است: بنای کودکستان، مقررات کودکستان، وظایف مدیر کودکستان. سال‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در آن تغییراتی رخ داد که براساس آن حتی نوزادان هم، به‌خاطر مادران کارمند در مهد کودک‌ها پذیرفته می‌شوند.