کوری، ماری (۱۸۶۷ ـ ۱۹۳۴)

ماری کوری Marie Curie
زادروز	۱۸۶۷م
درگذشت	۱۹۳۴م
ملیت	لهستانی
تحصیلات و محل تحصیل	پاریس
شغل و تخصص اصلی	فیزیک دان
آثار	رساله ای درباره پرتوزایی
گروه مقاله	فیزیک
جوایز و افتخارات	نویل فیزیک (۱۹۰۳)، نوبل شیمی (۱۹۱۱)

کوری، ماری (۱۸۶۷ ـ ۱۹۳۴)(Curie, Marie)

کوري، ماري

(نام اصلی: ماریا سکلودوسکا) دانشمند لهستانی. در ۱۸۹۸، با همسرش، پیِر کوری، دو عنصر پرتوزای جدید را، باتام پولونیوم و رادیوم، در کانه‌های پیچ‌بلند، کشف کرد. در ۱۹۰۲، آن دو این عناصر را به‌صورت خالص به‌دست آوردند. هر دو دانشمند از ثبتِ این کشف خودداری کردند. در ۱۹۰۳، به‌سبب تحقیقاتشان در زمینۀ پدیده‌های تابشی جایزۀ نوبل فیزیک را، به‌اتفاق هانری بکرل، دریافت کردند. ماری کوری در ۱۹۱۱ نیز جایزۀ نوبل شیمی را به‌سبب کشف رادیوم و پولونیوم، و خالص‌سازی و بررسی رادیوم به‌دست آورد. کوری‌ها از ۱۸۹۸ و بر‌مبنای نتایج حاصل از تحقیقات ویلهام رونتگن، کاشف پرتو ایکس، و بکرل، که کشف کرده بود پرتوهای مشابهی از نمک‌های اورانیوم ساطع می‌شود، دربارۀ‌ پرتوزایی تحقیق می‌کردند. ماری کوری کشف کرد که توریوم تابش گسیل می‌کند و دریافت که پرتوزایی کانی پیچ‌بلند بیشتر از حدی است که ناشی از محتویات اورانیوم و توریوم کانی تصور شود. در ژوئیۀ ۱۸۹۸، کوری‌ها کشف پولونیوم را اعلام کردند و پنج ماه بعد رادیوم را کشف کردند. سرانجام، آن‌ها از هشت تن ضایعات پیچ‌بلند، که از اتریش دریافت کرده بودند، یک گرم کلرید رادیوم به‌دست آوردند. آن‌ها ثابت کردند پرتوهای بتا، که اکنون می‌دانیم از الکترون‌ها تشکیل شده‌اند، ذراتی با بار منفی‌اند. از ۱۹۱۰ تا ۱۹۱۱، ماری کوری و آندره دبی‌یرن (۱۸۷۴ـ ۱۹۴۹)، کاشف آکتینیوم در پیچ‌بلند (۱۸۹۹)، فلز خالص رادیوم را از کانی جدا کردند. ماریا سکلودوسکا در ورشو زاده شد. ورشو در آن‌زمان تحت سلطۀ روس‌ها بود. از ۱۸۹۱، در پاریس درس خواند. در ۱۸۹۵، با پیِر کوری ازدواج کرد. پس از مرگ همسرش در ۱۹۰۶، در مقام استاد فیزیک دانشگاه سوربون جانشین او شد و اولین بانویی بود که در آن‌جا تدریس کرد. در ۱۹۱۰، رساله‌ای دربارۀ پرتوزایی را نوشت. در آستانۀ جنگ جهانی اول در ۱۹۱۴، به نصب تجهیزات پرتو ایکس روی آمبولانس‌هایی کمک کرد که خود رانندگی آن‌ها را تا خط مقدم جبهه به‌عهده داشت. به این سبب صلیب سرخ جهانی او را به سرپرست خدمات رادیولوژی منصوب کرد. مارتا کلاین و دخترش ایرنه در مؤسسۀ رادیوم دستیارش بودند. او برای آموزشِ نحوۀ استفاده از فن جدید کلاس‌هایی برای پزشکان و خدمۀ پزشکی برگزار کرد. ماری کوری به‌سبب قرارگرفتن مداوم در معرض تابش‌های پرانرژی به سرطان خون مبتلا شد. در اواخر دهۀ ۱۹۲۰ بیماری‌اش روبه وخامت گذاشت. ماری کوری و همسرش برای مقابله با اثر پرتوزایی هیچ اقدام احتیاطی صورت نداده بودند، حتی امروزه دفترچه‌‌های یادداشتش به‌قدری آلوده‌اند که نباید آن‌ها را لمس کرد. او را به آسایشگاهی در اوت‌ـ‌ساووا بردند و در آن‌جا، در ژوئیۀ ۱۹۳۴ درگذشت. چند ماه قبل از آن دختر و دامادش، ژولیوـ‌کوری، از کشف پرتوزایی مصنوعی خبر داده بودند.

 

---