کوشیار بن لبان جیلی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کوشیار بن لَبّان جیلی (۳۳۰ـ۴۱۰ق)
ریاضی‌دان و منجم ایرانی. اهل گیلان بود و به زبان عربی می‌نوشت. وی سهم چشمگیری در اعتلای مثلثات داشته است. کوشیار مطالعات ابوالوفا را در زمینۀ تانژانت ادامه داد و در زیج خود اهمیت زیادی برای آن قائل شد. مهم‌ترین اثر او الزیج‌الجامع و البالغ است که کمتر از یک قرن بعد به فارسی ترجمه شد. در کتاب دیگرش، فی اصول حساب‌الهند، از رقم‌های ۱، ۲، ۳، ...، ۹ و صفر به‌صورت دایره‌ای‌شکل استفاده شده است. شاید این کتاب کوشیار قدیمی‌ترین متن عربی موجود در زمینۀ حساب باشد. این اثر در قرن ۱۵م به عبری ترجمه شد. همچنین، ترجمۀ انگلیسی این کتاب به‌همراه متن عربی آن در ۱۹۶۵ به‌چاپ رسید. از آثار دیگر او در نجوم است: کتاب‌الاسطرلاب؛ المدخل فی صناعة احکام‌النجوم؛ رسالةالابعاد و الاجرام.