گراند کنیون
گراند کَنیون (Grand Canyon)
(یا: کانیون بزرگ) دره[۱]ای در شمال غربی آریزونا، در امریکا. رود کلرادو[۲] در آن جاری است. طول و عرض آن به ترتیب ۳۵۰ و ۶ تا ۲۹ کیلومتر، و ژرفای آن بیش از ۱.۷ کیلومتر است. این درّه در میان رشته‌ای از تخته سنگ‌های رنگین ـ شامل سنگ آهک، ماسه‌سنگ، و سنگ رُست، واقع شده، و قدمت آن به دوران زمین‌شناسی پرکامبرین[۳] تا دورۀ کرتاسه[۴] بازمی‌گردد و چینه‌های گوناگون سخت‌تر در شیب‌های آن همچون پله بیرون زده‌اند. گراند کنیون یکی از محبوب‌ترین پارک‌های ملی کشور است و سالانه میلیون‌ها نفر از آن بازدید می‌کنند. گراند کنیون از ۱۸۹۳ منطقۀ حفاظت‌شده اعلام شد، در ۱۹۰۱ راه‌آهن به این‌جا رسید، و در ۱۹۱۹ به‌عنوان پارک ملی و میراث فرهنگی جهانی[۵] معرفی شد. وسعت این پارک ملی ۴,۹۳۱ کیلومتر مربع، و از شرق به گلن کنیون[۶] و از غرب به دریاچۀ مید[۷] محدود است. گراند کنیون صدها سال مسکن سرخ‌پوستان بود و بیش از ۵۰۰ ویرانه که به بومیان تعلق دارد در آن موجود است. فرانسیسکو واسکس دِ کورونادو[۸]، کاشف اسپانیایی، نخستین اروپایی بود که در ۱۵۴۰ از این دره دیدن کرد.