گوکلان
گوکَلان
(یا: کوکلان) از قبایل ترکمن، ساکن دشت گرگان، مرکب از دو طایفۀ بزرگ حلقه‌داغلی و دودورغه و تیره‌هایی چون بایندر، غائی، قرق، قرابلخان، بیگدلی و یانفاق. گوکلان‌ها به دو دستۀ اجتماعی به نام‌های چمور (یکجانشینان شهری و روستایی) و چاروا (چهارپادارن صحرانشین) تقسیم می‌شدند. خاک گوکلان از شرق به کوه‌های بجنورد، از غرب به گنبد کاووس، از شمال به رودخانۀ اترک و از جنوب به کوهسار فندرسک و نردین و مینودشت محدود است. ناحیۀ قدیمی جرجان در خاک گوکلان‌ها قرار دارد. اینان همانند دیگر ترکمن‌ها، فاقد سازمان اجتماعی داخلی بودند و هر اُبه/ لوبه (خانه‌های استوانه‌ای مانندِ گوکلان‌ها) فقط از ریش‌سفید خود فرمان می‌برد. گوکلان‌ها در قرون ۱۳ـ۱۴ق، برخلاف دورۀ اول عهد صفویه، نسبت به دیگر ترکمن‌های ایران، مردمی مسالمت‌جو و آرام‌تر بودند. اینان طبق بنیچه‌بندی نظامی دورۀ قاجاریه، ۲۵۰ سوار در اختیار دولت قرار دادند. گروه‌هایی از گوکلان‌ها، پیش از قرارداد مرزی ایران و روسیه (۱۲۹۸ق) در جمهوری ترکمنستان سکونت داشتند. گوکلان‌ها در قیام عمومی ترکمن‌ها علیه دولت روسیۀ تزاری در ۱۳۳۴ق، شرکت داشتند و نیز در شورش ترکمن‌ها برضد ترتیبات تحمیلی و تعدیات نظامیان در نیمۀ نخست سلطنت پهلوی اول، دخیل بودند. پس از پیروزی نظامیان بر ترکمن‌ها، رسم چادرنشینی نسبتاً در میان گوکلان‌ها برافتاد و بخش بزرگی از اراضی موروثی آنان به تملک دربار پهلوی درآمد. گوکلان‌ها برای مردان و زنان خود لباس‌های مخصوص دارند و اسب‌های سواری آنان، در مسابقات سوارکاری، بسیار مشهور است.