فایدون

فایْدون (Phaedon)

(یا: دربارۀ روح) رساله‌ای فلسفی به‌صورت گفت‌وگو، از افلاطون، به زبان یونانی. مهم‌ترین شخصیت‌های شرکت‌کننده در این گفت‌وگو سقراط، فایدون، سیمیاس، و کِبِس‌اند. اساسِ گفت‌وگو دربارۀ اثباتِ جاودانگی روح است، که چون دیگر محاورات افلاطون، ازجمله فایدروس، مهمانی و جمهوری، از زبان سقراط بازگفته می‌شود. سقراط مسئلۀ روح پس از مرگ و شدنِ آن را مطرح می‌کند و نخستین دلیلی که در پاسخ دوستانش در اثبات جاودانگی روح می‌گوید، دلیلِ ضدهاست. در شدنِ مدام چیزها هر عنصری از عنصری که ضد آن است زاده می‌شود، مثلاً سردی معنایی ندارد مگر آن‌که آدمی گرمی را شناخته باشد. مرگ و زندگی نیز ضد یکدیگرند، و چون مُردن گذر از زندگی به مرگ است، پس بازگشت به زندگی نیز گذار از مرگ به زندگی است. دلایل دیگری که سقراط برای اثبات جاودانگی روح مطرح می‌کند، یادآوری (شناسایی) و تشبیه است. دیگر طرف‌های گفت‌وگو نیز در این اثر گفته‌های سقراط را به چالش کشیده‌اند. فایدون از مهم‌ترین رساله‌های محاوره‌ای افلاطون و بیان‌کنندۀ نکته‌های تعلیمی اوست.