ازد
اَزْد
طایفۀ عرب قحطانی یمن، مرکب از چهار گروه به نام‌های ازد شَنُوة، ازد غَسّان، ازد السراة، ازد عمان. گروهی از این مردم پس از خرابی سد مأرب به حجاز آمده، به اوس و خزرج پیوستند و گروهی دیگر به کشور حیره رفته، از آن طریق به‌خدمت دولت ساسانی درآمدند. ازدیان حجاز در ۹ق مسلمان شدند؛ در جنگ‌های قادسیه و مداین و تصرف فارس شرکت داشتند و در خلافت معاویه تا سند پیش رفتند و در طول قرون اول اسلامی از آذربایجان تا بخارا پراکنده شدند. مُهَلّب بن ابی صُفره ازدی، از تابعین معروف، از فاتحان نامدار عرب است. آل مهلب نزدیک ۷۰۰ سال کانون پرورش ده‌ها وزیر، امیر، شاعر و دانشمند در سرزمین‌های شرقی خلافت اسلامی بود. روادیان آذربایجان از میان ازدیان مراغه برخاسته بودند. قلعۀ کاریان، مرکز حکمرانی ازدیان در فارس بود و حکومت عمان در قرن ۸ق در اختیار ازدیان قرار داشت.