اسکندریه، شهرهای
اِسکندریّه، شهرهای
نام عام شماری از شهرهای هم‌شکل و هم‌ساختار، برآمده به‌دست اسکندر و جانشینان او، در ممالک متصرف‌شده. اسکندر مقدونی پس از پیروزی بر شاهنشاهی هخامنشی، خود را در شوش فرمانروای شرق و غرب نامید. از آن پس اسکندر از سیاست مهاجرت یونانیان به شرق و تشکیل مهاجرنشین‌های یونانی در قلمرو هخامنشیان حمایت کرد. در زمان حکومت اسکندر ساخت شهرهایی یونانی با طرح و ساختار شهری یکسان و همانند رواج و توسعه یافت که به اسکندریه‌ها معروف شدند. اسکندریه‌ها به گونه‌ای ساخته می‌شدند که از سویی بر ساحل رودهای بزرگ تکیه داشته باشند و از سوی دیگر با حصارهای بلند محافظت شوند. طرح اسکندریه‌ها، هیپودامین یا شطرنجی بود و ارکان شهر از باستیون/ارگ مرکزی، معابد مرکزی، تئاتر، استادیوم و بازار شکل می‌گرفت. پلوتارک از ۷۰ اسکندریه نام می‌برد که مشهور‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از اسکندریۀ مصر بر ساحل دریای مدیترانه؛ اسکندریۀ آراخوزیا؛ اسکندریۀ آدپاروپامیزوم/اسکندریۀ پاروپامیز در نزدیکی کابل؛ اسکندریۀ هرات؛ اسکندریۀ بابل؛ اسکندریۀ اوکسیانا بر ساحل رود اوکسوس/جیحون؛ اسکندریۀ اولتیما/اسکندریۀ سیحون بر ساحل رود سیحون؛ اسکندریۀ تیگریما/اسکندریۀ دجله؛ اسکندریۀ مرگیانا/اسکندریۀ مرو. سلوکوس اول جانشین اسکندر در بِینُ‌النَّهرین سیاست ساخت و توسعۀ مهاجرنشین‌های یونانی را ادامه داد.